Hostname: page-component-cd9895bd7-dk4vv Total loading time: 0 Render date: 2024-12-23T02:43:19.281Z Has data issue: false hasContentIssue false

“A wonderfull tryumfe, for the wynnyng of a pryse”: Guilds, Ritual, Theater, and the Urban Network in the Southern Low Countries, ca. 1450–1650*

Published online by Cambridge University Press:  20 November 2018

Anne-Laure Van Bruaene*
Affiliation:
Ghent University

Abstract

This essay discusses the role of the Chambers of Rhetoric (literary guilds or confraternities) in the construction of urban culture in the Southern Low Countries. The Chambers of Rhetoric not only contributed to the forging of urban identity through their associational practices, but also played an important role in the molding of public space through theatrical representations and the staging of civic ritual. In particular, the Chambers’ participation in large-scale regional and interregional theater and poetry competitions is crucial for our understanding of sixteenth-century urban culture in the Low Countries.

Type
Research Article
Copyright
Copyright © Renaissance Society of America 2006

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

Footnotes

*

This research was conducted within the framework of the Belgian-Dutch project Urban Society in the Low Countries (Late Middle Ages–16th Century), financed by the Interuniversity Attraction Poles Programme — Belgian Science Policy. I should like to thank Peter Arnade, Susie Speakman Sutch, and Gary Waite for their valuable remarks on earlier drafts of this essay. All translations are my own.

References

Aerts, Erik and Daelemans, Frank. “Sociaal-economische aspecten van het 16de-eeuwse Brussel.” Tijdschrift voor Brusselse Geschiedenis 1 (1984): 544. Google Scholar
Arnade, Peter. Realms of Ritual: Burgun-dian Ceremony and Civic Life in Late Medieval Ghent. Ithaca, 1996.Google Scholar
Arnade, Peter. “City, State, and Public Ritual in the Late Medieval Burgundian Netherlands.” Comparative Studies in Society and History 39 (1997): 300–18.10.1017/S0010417500020636CrossRefGoogle Scholar
Arnade, Peter, Howell, Martha, Simons, Walter. “Fertile Spaces: The Productivity of Urban Space in Northern Europe.” The Journal of Interdisciplinary History 32 (2002): 515–48.Google Scholar
Barry, Jonathan. “Bourgeois Collectivism? Urban Association and the Middling Sort.” In The Middling Sort of People: Culture, Society and Politics in England, 1550–1800, ed. Barry, Jonathan and Books, Christopher, 84112. London, 1994.10.1007/978-1-349-23656-5_4CrossRefGoogle Scholar
Blaas, P. B. M.Stedelijke naijver. Een inleidende verkenning.” In Stedelijke naijver. De betekenis van interstedelijke conflicten in de geschiedenis. Enige beschouwingen en case-studies, ed. Blaas, P. B. M. and Van Herwaarden, Jan, 1126. The Hague, 1986.Google Scholar
Blockmans, Wim. “Le dialogue imaginaire entre princes et sujets: les joyeuses entrées en Brabant en 1494 et 1496.” Publications du Centre européen d’études bourguignonnes 34 (1994): 3753.10.1484/J.PCEEB.2.302363CrossRefGoogle Scholar
Blockmans, Wim, and Donckers, Esther. “Self-Representation of Court and City in Flanders and Brabant in the Fifteenth and Early Sixteenth Centuries.” In Showing Status: Representations of Social Positions in the Late Middle Ages, ed. Blockmans, Wim and Janse, Antheun, 81111. Turnhout, 1999.10.1484/M.TCNE-EB.3.4749CrossRefGoogle Scholar
Boogaart, Thomas A. An Ethnogeography of Late Medieval Bruges — Evolution of the Corporate Milieu 1280–1349. Lewiston, 2004.Google Scholar
Boone, Marc. “Les Gantois et la grande procession de Tournai: aspects d’une sociabilité urbaine au bas moyen âge.” In La Grande Procession de Tournai (1090–1992), ed. Dumoulin, Jean and Pycke, Jacques, 5158. Tournai, 1992.Google Scholar
Boone, Marc. “Les gens de métiers à l’époque corporative à Gand et les litiges professionnels (1350–1450).” In Statuts individuels, statuts corporatifs et statuts judiciaires dans les villes européennes (moyen âge et temps modernes), ed. Boone, Marc and Prevenier, Walter, 2348. Louvain, 1996.Google Scholar
Boone, Marc, and Prak, Maarten. “Rulers, Patricians and Burghers: The Great and the Little Traditions of Urban Revolt in the Low Countries.” In A Miracle Mirrored: The Dutch Republic in European Perspective, ed. Davids, Karel and Lucassen, Jan, 99134. Cambridge, 1995.Google Scholar
Bourdieu, Pierre. Raisons pratiques. Sur la théorie de l’action. Paris, 1994.Google Scholar
Brown, Andrew “Civic Ritual: Bruges and the Counts of Flanders in the Later Middle Ages.” English Historical Review 122 (1997): 277–99.10.1093/ehr/CXII.446.277CrossRefGoogle Scholar
Brown, Andrew. “Bruges and the Burgundian ‘Theatre-State ’: Charles the Bold and Our Lady of the Snow.” History 84 (1999): 573–89.10.1111/1468-229X.00124CrossRefGoogle Scholar
Brunner, Horst, and Wachinger, Burghart, eds. Repertorium der Sangsprüche und Meisterlieder des 12. bis 18. Jahrhunderts. 16 vols. Tübingen, 1986–.Google Scholar
Burgon, John W. The Life and Times of Sir Thomas Gresham, Knt., Founder of the Royal Exchange. 2 vols. London, 1839.Google Scholar
Cauchies, Jean-Marie. “La signification politique des entrées princières dans les Pays-Bas: Maximilien d’Autriche et Philippe le Beau.” Publications du Centre européen d’études bourguignonnes 36 (1994): 1935.Google Scholar
Chittolini, Giorgio. “Civic Religion and the Countryside in Late Medieval Italy.” In City and Countryside in Late Medieval and Renaissance Italy: Essays presented to Philip Jones, ed. Dean, Trevor and Wickham, Chris, 6980. London, 1990.Google Scholar
Coigneau, Dirk. “Rederijkersliteratuur.” In Historische letterkunde. Facetten van vakbeoefening, ed. Spies, Marijke, 3557. Groningen, 1984.Google Scholar
Coigneau, Dirk. Inleiding.” In Uyt Ionsten Versaemt. Het Landjuweel van 1561 te Antwerpen, ed. Cockx-Indestege, Elly and Waterschoot, Werner, 944. Brussels, 1994.Google Scholar
Coornaert, Emile. La draperie-sayetterie d’Hondschoote (XIVe –XVIIIe siècles). Un centre industriel d’autrefois. Paris, 1930.Google Scholar
Cowan, Alexander. “Introduction.” In Mediterranean Urban Culture, 1400–1700, ed. Cowan, Alexander, 111. Exeter, 2000.Google Scholar
Dambruyne, Johan. Mensen en centen. Het 16de-eeuwse Gent in demografisch en economisch perspectief. Ghent, 2001.Google Scholar
Dambruyne, Johan. Corporatieve middengroepen. Aspiraties, relaties en transformaties in de 16de-eeuwse Gentse ambachtswereld. Ghent, 2002.Google Scholar
Decavele, Johan. De Dageraad van de Reformatie in Vlaanderen. 2 vols. Brussels, 1975.Google Scholar
Decavele, Johan. “Het culturele en intellectuele netwerk: middeleeuwen en 16de eeuw.” In Het stedelijk netwerk in België in historisch perspectief (1350–1850). Een statistische en dynamische benadering. Handelingen van het 15de Internationaal Colloquium Spa, 4–6 sept. 1990, 365–84. Brussels, 1992.Google Scholar
Degroote, Gilbert. “Gysbrecht Mercx’ gedicht ter ere der opening van de ‘Nieuwe Schipvaert’ Brussel-Willebroek (1561).” Eigen Schoon en de Brabander 31 (1948): 263–76.Google Scholar
Delmarcel, Guy. Het Vlaamse wandtapijt van de vijftiende tot de achttiende eeuw. Tielt, 1999.Google Scholar
De Potter, Frans. Geschiedenis der stad Kortrijk. Vol. 2. Ghent, 1874.Google Scholar
De Vooys, C. G. N.Een ruzie tussen Oudenaardse en Doornikse Rederijkers.” Jaarboek de Fonteine 45 (1946–47): 5–6.Google Scholar
Dhanens, Elisabeth, de Ridder-Symoens, Hilde, de Roos, Marjoke, Pleij, Herman, Blockmans, Wim. “Literatuur en stadscultuur tussen middeleeuwen en nieuwe tijd.” Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 106 (1991): 421–50.Google Scholar
Dinges, Martin. “Die Ehre als Thema der historischen Anthropologie. Bemerkungen zur Wissenschaftsgeschichte und zur Konzeptualisierung.” In Verletzte Ehre. Ehrkonflikte in Gesellschaften des Mittelalters und der Frühen Neuzeit, ed. Schreiner, Klaus and Schwerhoff, Gerd, 2962. Cologne, 1995.Google Scholar
Dobson, R. B.Craft Guilds and City: The Historical Origins of the York Mystery Plays Reassessed.” In The Stage as a Mirror: Civic Theatre in Late Medieval Europe, ed. Knight, Alan E., 92105. London, 1997.Google Scholar
Duke, Alastair. “The Elusive Netherlands: The Question of National Identity in the Early Modern Low Countries on the Eve of the Revolt.” Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 119 (2004): 1038.Google Scholar
Eisenbichler, Konrad. The Boys of the Archangel Raphael: A Youth Confraternity in Florence, 1411–1785. Toronto, 1998.10.3138/9781442671560CrossRefGoogle Scholar
Epstein, Stephan R.Introduction: Town and Country in Europe, 1300–1800.” In Town and Country in Europe, 1300–1800, ed. Epstein, Stephan R., 129. Cambridge, 2001.10.1017/CBO9780511523267CrossRefGoogle Scholar
Everaert, Cornelis. Spelen van Cornelis Everaert. Ed. Muller, Jacob Wijbrand and Scharpé, Lodewijk. Leiden, 1920.Google Scholar
Gros, Gérard. Le poète, la Vierge et le prince du Puy. Etude sur les Puys marials de la France du Nord du XIVe siècle à la Renaissance. Paris, 1992.Google Scholar
James, Mervyn. “Ritual, Drama and Social Body in the Late Medieval English Town.” Past and Present 98 (1983): 329.10.1093/past/98.1.3CrossRefGoogle Scholar
Jansen, Harry, S.J. “Wrestling with the Angel: On Problems of Definition in Urban Historiography.” Urban History 23 (1996): 277–99.10.1017/S0963926800016874CrossRefGoogle Scholar
Janssens, Jozef D.Van Mierlo of van Oostrom? Literaire netwerken in de Middeleeuwen.” In Op avontuur. Middeleeuwse epiek in de Lage Landen, ed. Janssens, Jozef D. et al., 261–71. Amsterdam, 1998.Google Scholar
Johnston, Alexandra F. “The Plays and the Religious Guilds of York: The Creed play and the Pater Noster play.” Speculum 50 (1975): 5590.10.2307/2856513CrossRefGoogle Scholar
Knight, Alan. “Drama and Society in Late Medieval Flanders and Picardy.” The Chaucer Review 14 (1980): 379–89.Google Scholar
Kooij, Pim. “Het format van de stad. Een evaluatie van recente Nederlandse stadsgeschiedenissen.” Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 117 (2002): 293306.Google Scholar
Kronyk van Vlaenderen van 580 tot 1467. Ed. Blommaert, Philip M. and Serrure, Constant P.. 2 vols. Ghent, 1839–40.Google Scholar
Lambrechts, Pascale, and Sosson, Jean-Pierre, eds. Les métiers au Moyen Âge: aspects économiques et sociaux. Louvain-la-Neuve, 1994.Google Scholar
Lecuppre-Desjardin, Elodie. La ville des cérémonies. Essai sur la communication politique dans les anciens Pays-Bas bourguignons. Turnhout, 2004.10.1484/M.SEUH-EB.5.105517CrossRefGoogle Scholar
Lefebvre, Henri. The Production of Space. 1974. Trans. Nicholson-Smith, Donald. Malden, 2003.Google Scholar
De liggeren en andere historische archieven der Antwerpsche Sint Lucasgilde, onder zinspreuk: “Wt ionsten versaemt.” Ed. Rombouts, Philips and Th. Van Lerius. 2 vols. Antwerp and The Hague, 1872–76.Google Scholar
Lis, Catharina, and Soly, Hugo, eds. Werken volgens de regels. Ambachten in Brabant en Vlaanderen, 1500–1800. Brussels, 1994.Google Scholar
Lis, Catharina, and Soly, Hugo, eds. Werelden van verschil. Ambachtsilden in de Lage Landen. Brussels, 1997.Google Scholar
Marnef, Guido. Antwerp in the Age of Reformation: Underground Protestantism in a Commercial Metropolis, 1550–1577. Baltimore, 1996.Google Scholar
Mestayer, Monique. “Rivalités et dépen-dances entre villes: l’exemple de Douai du Moyen Age à nos jours.” Revue du Nord 82 (2000): 413–22.10.3406/rnord.2000.3011CrossRefGoogle Scholar
Moser, Nelleke. De strijd voor rhetorica. Poëtica en positie van rederijkers in Vlaanderen, Brabant, Zeeland en Holland tussen 1450 en 1620. Amsterdam, 2001.Google Scholar
Muir, Edward. Civic Ritual in Renaissance Venice. Princeton, 1981.Google Scholar
Muir, Edward. “The Sources of Civil Society in Italy.” Journal of Interdisciplinary History 29 (1999): 379406.10.1162/002219598551751CrossRefGoogle Scholar
Muir, Edward. “The Idea of Community in Renaissance Italy.” Renaissance Quarterly 55, no. 1 (2002): 118.10.2307/1512530CrossRefGoogle Scholar
Nagel, Bert. Meistersang. Stuttgart, 1962.10.1007/978-3-476-98851-5CrossRefGoogle Scholar
Nijsten, Gerard. “De stad en haar metafoor. Processie, toneel en openbare feesten in Venlo, ca. 1380–1525.” Volkskundig Bulletin 17 (1991): 223–41.Google Scholar
Pleij, Herman. Het gilde van de Blauwe Schuit. Volksfeest en burgermoraal in de late middeleeuwen. Amsterdam, 1983.Google Scholar
Pleij, Herman. “The Function of Literature in Urban Societies in the Later Middle Ages.” Dutch Crossing 29 (1986): 322.10.1080/03096564.1986.11783841CrossRefGoogle Scholar
Pleij, Herman. De sneeuwpoppen van 1511. Literatuur en stadscultuur tussen middeleeuwen en moderne tijd. Amsterdam, 1988.Google Scholar
Ramakers, B. A. M. Spelen en figuren. Toneelkunst en processiecultuur in Oudenaarde tussen Middeleeuwen en Moderne Tijd. Amsterdam, 1996.Google Scholar
Recueil des Ordonnances des Pays-Bas. Deuxième série 1506–1700. Tome Quatrième contenant les ordonnances du 9 janvier 1536 (1537 n.st.) au 24 décembre 1543. Ed. Lameere, J. and Simont, Henri. Brussels, 1907.Google Scholar
Rederijkers: conformisten en rebellen. Literatuur, cultuur en stedelijke netwerken (1400–1650). Ed. Ramakers, Bart. Amsterdam, 2003.Google Scholar
Reid, Dylan. “Carnival in Rouen: A History of the Abbaye des Conards.” The Sixteenth Century Journal 32 (2001): 1027–55.10.2307/3648990CrossRefGoogle Scholar
Reid, Dylan. “Measuring the Impact of Brotherhood: Robert Putnam’s Making Democracy Work and Confraternal Studies.” Confraternitas 14 (2003): 312.Google Scholar
Robisheaux, Thomas W.The World of the Village.” In Structures and Assertions, ed. Brady, Thomas A. Jr., et al., 79112. Vol. 1 of Handbook of European History 1400–1600: Late Middle Ages, Renaissance and Reformation. Leiden, 1994.Google Scholar
Rosser, Gervase. “Myth, Image and Social Process in the English Medieval Town.” Urban History 1 (1996): 525.10.1017/S0963926800011652CrossRefGoogle Scholar
Rubin, Miri. Corpus Christi: The Eucharist in Late Medieval Culture. Cambridge, 1991.Google Scholar
Rubin, Miri. “Religious Culture in Town and Country: Reflections on a Great Divide.” In Church and City, 1000–1500: Essays in Honour of Christopher Brooke, ed. Abulafia, David, Franklin, Michael, and Rubin, Miri, 322. Cambridge, 1992.Google Scholar
De Schadt-kiste der philosophen ende poeten waer inne te vinden syn veel schoone leerlycke Blasoenen, Refereynen ende Liedekens ghebracht ende ghesonden op de Peoen-Camere binnen Mechelen van d’omliggende steden in Brabant, Vlaenderen, Hollandt ende Zeelandt: Geprononciert ende gesongen op hen-lieder Feeste den 3. Mey van den Iaere 1620…. Malines, 1621.Google Scholar
Slootmans, Korneel. “De Bergse rederijkerskamer en het volksfeest.” Jaarboek de Ghulden Roos 34 (1974): 4285.Google Scholar
Soenen, Micheline. “Fêtes et cérémonies publiques à Bruxelles aux temps modernes.” Bijdragen tot de Geschiedenis 68 (1988): 47102.Google Scholar
Soly, Hugo. “Plechtige intochten in de steden van de Zuidelijke Nederlanden tijdens de overgang van Middeleeuwen naar Nieuwe Tijd: communicatie, propaganda, spektakel.” Tijdschrift voor Geschiedenis 97 (1984): 341–61.Google Scholar
Speakman Sutch, Susie. “Dichters van de stad. De Brusselse rederijkers en hun verhouding tot de Franstalige hofliteratuur en het geleerde humanisme (1475–1522).” In De macht van het schone woord. Literatuur in Brussel van de 14de tot de 18de eeuw, ed. Janssens, Jef and Sleiderink, Remco, 141–59. Louvain, 2003.Google Scholar
Spelen van sinne vol scoone moralisacien, uutleggingen en bediedenissen op alle loeflijcke consten waer inne men claerlijck ghelijck in eenen spieghel, Figuerlijck, Poetelijck ende Retorijckelijck mach aenschouwen hoe nootsakelijck ende dienstelijck die selve consten allen menschen zijn. Antwerp, 1562.Google Scholar
Spies, Marijke. “Developments in Sixteenth-Century Dutch Poetics: ‘From Rhetoric’ to ‘Renaissance.’” In Renaissance-Rhetorik, ed. Plett, Heinrich F., 7291. Berlin, 1993.Google Scholar
Stabel, Peter. Dwarfs among Giants: The Flemish Urban Network in the Late Middle Ages. Apeldoorn, 1997.Google Scholar
Stabel, Peter. “Recente tendensen in de stadsge-schiedenis.” In De toekomst van het verleden. Reflecties over geschiedenis, stedelijkheid en musea, ed. Nauwelaerts, Mandy, 4752. Antwerp, 1999.Google Scholar
Stabel, Peter. “The Market-Place and Civic Identity in Late Medieval Flanders.” In Shaping Urban Identity in Late Medieval Europe, ed. Boone, Marc and Stabel, Peter, 4364. Louvain, 2000.Google Scholar
Stokes, James D.. “Processional Entertainments in Villages and Small Towns.” In Moving Subjects: Processional Performance in the Middle Ages and the Renaissance, eds. Ashley, Kathleen and Hüsken, Wim, 239–57. Amsterdam, 2001.Google Scholar
Tittler, Robert. “Capitalism and Culture: The Functions of the European City.” Urban History 25 (1998): 231–36.Google Scholar
Trexler, Richard C. Public Life in Renaissance Florence. New York, 1980.Google Scholar
Trio, Paul. Volksreligie als spiegel van een stedelijke samenleving: de broederschappen te Gent in de late Middeleeuwen. Louvain, 1993.Google Scholar
Van Autenboer, Eugeen. “Rhetoricale varia.” ‘t Land van Ryen 5 (1955): 7277.Google Scholar
Van Autenboer, Eugeen. “Een landjuweel te Antwerpen in 1496?” Jaarboek de Fonteine 29 (1978–79): 125–50.Google Scholar
Van Autenboer, Eugeen. Het Brabants landjuweel der rederijkers, 1515–1561. Middelburg, 1981.Google Scholar
Van Autenboer, Eugeen. De kaarten van de schuttersgilden van het hertogdom Brabant (1300–1800). 2 vols. Tilburg, 1993.Google Scholar
Van Bruaene, Anne-Laure “Printing Plays: The Publication of the Ghent Plays of 1539 and the Reaction of the Authorities.” Dutch Crossing 24 (2000): 265–84.10.1080/03096564.2000.11730786CrossRefGoogle Scholar
Van Bruaene, Anne-Laure. “Sociabiliteit en competitie. De sociaal-institutionele ontwikkeling van de rederijkerskamers in de zuidelijke Nederlanden (1400–1650).” In Rederijkers: conformisten en rebellen (2003), 4563.Google Scholar
Van Bruaene, Anne-Laure. “Om beters wille. Rederijkerskamers en de stedelijke cultuur in de Zuidelijke Nederlanden (1400–1650).” 3 vols. PhD diss., Ghent, 2004.Google Scholar
Van Bruaene, Anne-Laure “Brotherhood and Sisterhood in the Early Modern Chambers of Rhetoric in the Southern Low Countries.” The Sixteenth Century Journal 36 (2005): 1136.Google Scholar
Vandecasteele, Maurits. “Een rederijkersfeest te Brugge in 1517.” Jaarboek de Fonteine 17 (1967): 2746.Google Scholar
Vandenbroeck, Paul. Jheronimus Bosch. Tussen volksleven en stadscultuur. Berchem, 1987.Google Scholar
Van den Neste, Evelyne. Tournois, joutes, pas d’ armes dans les villes de Flandre à la fin du Moyen Age (1300–1486). Paris, 1996.Google Scholar
Van der Meersch, P. J. “Kronyk der rederykkamers van Audenaerde.” Belgisch Museum 6 (1842): 373408 ; 7 (1843): 1572, 232–65, 386438.Google Scholar
Van de Velde, Carl. “Hans Vredeman de Vries en de blijde intreden te Antwerpen.” In Tussen stadspaleizen en luchtkastelen. Hans Vredeman de Vries en de Renaissance, ed. Borggrefe, Heiner et al., 8188. Ghent, 2002.Google Scholar
Vandewalle, Paul. De geschiedenis van de landbouw in de kasselrij Veurne (1550–1645). Brussels, 1986.Google Scholar
Van Dixhoorn, Arjan. “Burgers, branies en bollebozen. De sociaal-institutionele ontwikkeling van de rederijkerskamers in de Noordelijke Nederlanden (1470–1650).” In Rederijkers: conformisten en rebellen (2003), 6585.Google Scholar
Van Dixhoorn, Arjan. “Lustige Geesten. Rederijkers en hun kamers in het publieke leven van de Noordelijke Nederlanden in de vijftiende, zestiende en zeventiende eeuw.” PhD diss., Amsterdam, 2004.Google Scholar
Van Eeghem, Willem. “Rhetores Bruxellenses.” Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis 14 (1935): 427–48 ; 15 (1936): 4748.Google Scholar
Van Eeghem, Willem, ed. Drie schandaleuse spelen (Brussel, 1559). Antwerp, 1937.Google Scholar
Van Elslander, Antonin. “Letterkundig leven in de Bourgondische tijd: de rederijkers.” Jaarboek de Fonteine 18 (1968): 320.Google Scholar
Van Lom, Christiaan. Beschryving der stad Lier in Brabant; behelzende eene naeukeurige Verhandeling van deszelfs oorsprong, benaeming, bevolking, aenwas, voorrechten en rampen als ook de stichting der kerken, kloosters, godshuysen en andere godvrugtige plaetzen, mitsgaeders alles wat aldaer zedert het jaer 760 tot op heeden aenmerkenswaerdig is voorgevallen, getrokken uyt het leven van den H. Gommar, de archiven der kanonikale kerk, de rekeningen der stads rentmeesters, ende geloofwaerdigste schryvers. The Hague, 1740.Google Scholar
Van Oostrom, Frits. “Schetskaart of geschiedverhaal? Over methode en praktijk van (een) geschiedschrijving van de Middelnederlandse letterkunde.” In Tussentijds. Bundel studies aangeboden aan W. P. Gerritsen ter gelegenheid van zijn vijftigste verjaardag, ed. van Buuren, A. M. J., 198217. Utrecht, 1985.Google Scholar
Van Uytven, Raymond. “Brabantse en Antwerpse centrale plaatsen (14de–19de eeuw).” In Het stedelijk netwerk in België in historisch perspectief (13501850). Een statistische en dynamische benadering. Handelingen van het 15de Internationaal Colloquium Spa, 4–6 sept. 1990, 2979. Brussels, 1992.Google Scholar
Waite, Gary. Reformers on Stage: Popular Drama and Religious Propaganda in the Low Countries of Charles V, 1515–1556. Toronto, 2000.10.3138/9781442679139CrossRefGoogle Scholar
Waterschoot, Werner. “Vorstelijke intochten 1577–1584.” In Het eind van een rebelse droom. Opstellen over het calvinistisch bewind te Gent (1577–1584) en de terugkeer van de stad onder de gehoorzaamheid van de koning van Spanje (17 september 1584), ed. Decavele, Johan, 115–27. Ghent, 1984.Google Scholar
Wiesner, Merry E. “Guilds, Male Bonding and Womens Work in Early Modern ’ Germany.” Gender & History 1 (1989): 125–37.10.1111/j.1468-0424.1989.tb00244.xCrossRefGoogle Scholar
Willems, A. “Over de rederijkerskamers van Aarschot.” Het Oude Land van Aarschot 16 (1981): 711, 5770, 97106.Google Scholar
Willems, Jan Frans. “Chronologische lyst van oorkonden, de kamers van rhetorica te Antwerpen betreffende.” Belgisch Museum 1 (1837): 147–71.Google Scholar
Willems, Jan Frans. “Oorkonden van rederykkamers. I. Prijskaerte van de Rederykkamer der stad Hulst: De Transfiguratie, 7 September 1483.” Belgisch Museum 6 (1840): 411–18.Google Scholar