Hostname: page-component-cd9895bd7-hc48f Total loading time: 0 Render date: 2024-12-23T02:39:47.741Z Has data issue: false hasContentIssue false
  • English
  • Français

Selling Social Democracy in the Netherlands: Activism and its Sources of Inspiration during the 1930s

Published online by Cambridge University Press:  29 September 2009

BERNARD RULOF
BERNARD RULOF*
Affiliation:
Department of History, Faculty of Arts and Social Sciences, Maastricht University, P.O. Box 616, 6200 MD Maastricht, Netherlands; [email protected].
Get access Rights & Permissions [Opens in a new window]

Abstract

During the 1930s the Dutch social democratic party changed into a party which sought to reform rather than to abolish capitalism. This transformation was accompanied by a change in tactics and strategy intended to meet the challenges of economic and political crises. Henceforth, the Sociaal-Democratische Arbeiderspartij tried to establish co-operation with social groupings well beyond its traditional rank and file of industrial labourers. A new generation of voluntarist politicians proposed to adopt the methods of propaganda, and turned for inspiration to activities undertaken by Belgian and German socialists, as well as the world of commercial advertising.

Vendre la social-démocratie dans les pays-bas. l'activisme et ses sources d'inspiration durant les années 1930

Durant les années 1930, le parti social-démocrate néerlandais s'est modifié en un parti qui cherchait à réformer et non à abolir le capitalisme. Cette transformation était accompagnée par un changement de tactiques et de stratégie qui devaient contrer les défis des crises économique et politique. Dès ce moment la Sociaal-Democratische Arbeiderspartji cherchait à établir des coopérations avec des groupements sociaux bien en dehors de son réservoir traditionnel des travailleurs industriels. Une nouvelle génération de politiciens volontaristes proposait d'adapter les méthodes de la propagande, s'inspirant des activités entreprises par des socialistes belges et allemands, ainsi que de la publicité commerciale.

Die sozialdemokratie in den niederlanden verkaufen. der aktivismus und seine inspirationsquellen während der 1930er jahren

Während der 1930er Jahre wandelte sich die niederländische sozialdemokratische Partei in eine politische Bewegung, die den Kapitalismus nicht abschaffen sondern reformieren wollte. Diese Verwandlung war von einem Wechsel der Taktik und Strategie begleitet, der den Herausforderungen der wirtschaftlichen und politischen Krisen begegnen sollte. Von nun an versuchte die Sociaal-Democratische Arbeiderspartij mit sozialen Gruppierungen außerhalb der traditionellen Reihen der Industriearbeiter zusammenzuarbeiten. Eine neue Generation von freiwilligen Politikern schlug vor die Propagandamethoden anzupassen und ließ sich von den Aktivitäten der belgischen und deutschen Kommunisten, sowie von der Welt der kommerziellen Werbung inspirieren.

Type
Articles
Information
Contemporary European History , Volume 18 , Issue 4 , November 2009 , pp. 475 - 497
Copyright
Copyright © Cambridge University Press 2009

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

1 Horn, Gerd-Rainer, European Socialists Respond to Fascism: Ideology, Activism and Contingency in the 1930s (New York: Oxford University Press, 1996), 12Google Scholar. See also Berman, Sheri, The Primacy of Politics: Social Democracy and the Making of Europe's Twentieth Century (Cambridge: Cambridge University Press, 2006)CrossRefGoogle Scholar.

2 de Man, Hendrik, The Psychology of Socialism (London: Allen & Unwin, 1928 [c.1926])Google Scholar and Die sozialistische Idee (Jena: Diederichs, 1933).

3 Horn, Gerd-Rainer, ‘From “Radical” to “Realistic”: Hendrik de Man and the International Plan Conferences at Pontigny and Geneva, 1934–1937’, Contemporary European History, 10 (2001), 245CrossRefGoogle Scholar. See also Haegendoorn, Mieke Claeys-Van, 25 jaar Belgisch socialisme (Antwerp: Standaard, 1967), 341–63Google Scholar. For an overview of radical plans see Horn, European Socialists, 74–95; and Vergnon, Gilles, Les Gauches européennes après la victoire nazie. Entre planisme et unité d'action 1933–1934 (Paris: Harmattan, 1997), 311–53Google Scholar.

4 Horn, European Socialists, 74–88; and Klijn, Annemieke, Arbeiders- of volkspartij. Een vergelijkende studie van het Belgisch en Nederlands socialisme, 1933–1946 (Maastricht: Universitaire Pers, 1990), 46–9Google Scholar.

5 Horn, European Socialists, 84, and Klijn, Arbeiders- of volkspartij, 46.

6 Horn, European Socialists, 92. See also Hansen, Erik, ‘Depression Decade Crisis: Social Democracy and Planism in Belgium and the Netherlands, 1929–1939’, Journal of Contemporary History, 16 (1981), 306–8CrossRefGoogle Scholar.

7 Horn, European Socialists, 75, 84–8 and 194; and Vergnon, Gauches européennes, 227–8.

8 Horn, European Socialists, 92. Telò, Mario, Le New Deal européen. La pensée et la politique sociales-démocrates face à la crise des années trente (Brussels: Éditions de l'Université, 1998)Google Scholar, provides an overview of more moderate forms of planism and portrays the Belgian Plan as basically reformist.

9 Horn, European Socialists, 194. See also Horn, ‘From “Radical” to “Realistic”’, 262.

10 See www.parlement.com/9291000/modulesf/g6yfgor6 (last accessed 8 April 2009).

11 van Vos, Lex Heerma, ‘The Netherlands’, in Berger, Stefan and Broughton, David, eds., The Force of Labour: The Western European Labour Movement and the Working Class in the Twentieth Century (Oxford: Berg, 1995), 46Google Scholar, also 44, 50–1.

12 te Velde, Henk, Stijlen van leiderschap. Persoon en politiek van Thorbecke tot Den Uyl (Amsterdam: Wereldbibliotheek, 2002), 130–5Google Scholar.

13 Stefan Berger, ‘European Labour Movements and the European Working Class in Comparative Perspective’ in Berger and Broughton, Force, 252.

14 Blom, J. C. H., De muiterij op de Zeven Provinciën. Reacties en gevolgen in Nederland (Amsterdam: University Press, 2005 [c.1975])CrossRefGoogle Scholar; and Oud, P. J. and Bosmans, J., Staatkundige vormgeving in Nederland, vol. 1: 1840–1940 (Assen: Gorcum, 1997), 281–93Google Scholar.

15 Hartmans, Rob, ‘Het fascisme en de vernieuwing van het socialisme. De SDAP in de jaren dertig’, Socialisme en Democratie, 46 (1989), 170–7Google Scholar; Knegtmans, P. J., Socialisme en democratie. De SDAP tussen klasse en natie, 1929–1939 (Amsterdam: Stichting Beheer IISG, 1989), 33–40Google Scholar; Klijn, Arbeiders- of volkspartij, 23–89; Knotter, Ad, ‘Generational Change and the Reorientation of Dutch Social-Democratic Economic Policy in the Early 1930s’, in Blok, Aad et al. , eds., Generations in Labour History (Amsterdam: Stichting Beheer IISG, 1989), 81–91Google Scholar; Landa, Jelle, Van het Plan van de Arbeid tot Partij van de Arbeid: over de ingroei van de socialisten in het verzuilde politieke bestel van Nederland (Rotterdam: Erasmus Universiteit, 1990)Google Scholar; and Rulof, Bernard, Een leger van priesters voor een heilige zaak. SDAP, politieke manifestaties en massapolitiek 1918–1940 (Amsterdam: Wereldbibliotheek, 2007), 111–46Google Scholar. For an English-language overview see Heerma van Vos, ‘Netherlands’, 39–70.

16 Orlow, Dietrich, ‘The Paradoxes of Success: Dutch Social Democracy and its Historiography’, Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden (BMGN), 110 (1995), 50Google Scholar.

17 Het Plan van de Arbeid. Rapport van de commissie uit NVV en de SDAP (Amsterdam: Arbeiderspers, 1935). See also van Galen, John Jansen, ed., Het moet, het kan! Op voor het Plan! Vijftig jaar Plan van de Arbeid (Amsterdam: Bakker, 1985)Google Scholar; and Hansen, ‘Depression Decade Crisis’, 306–16.

18 Knegtmans, Socialisme, 68, also 31–75; Drukker, J. W., Waarom de crisis hier langer duurde. Over de Nederlandse economische ontwikkeling in de jaren dertig (Amsterdam: NEHA, 1990)Google Scholar; and Jan Nekkers, ‘Sentiment en program. Het Plan van de Arbeid als nieuwe conceptie in de Nederlandse politiek’, in Jansen van Galen et al., Het moet, het kan!, 65–74, 95–6.

19 Knotter, ‘Generational Change’, 89.

20 International Institute of Social History (IISH), SDAP 483, 13 June 1933, secretaris-penningmeester SDAP.

21 Ibid., June 1933, Herzieningscommissie. See also Hansen, ‘Depression Decade Crisis’, 307–15; Klijn, Arbeiders- of volkspartij, 31–5; Knegtmans, Socialisme, 96–105; and Tromp, Bart, Het sociaal-democratisch programma. De beginselprogramma's van SDB, SDAP en PvdA 1878–1977 (Amsterdam: Bakker, 2002), 195–203Google Scholar.

22 IISH, SDAP 483, June 1933, J. in't Veld. See also ibid., Verslag van Herzieningscommissie, 54–55.

23 Ibid., SDAP 487, 13 June 1935, Commissie ter voorbereiding van de actie voor het ‘Plan van de Arbeid’.

24 Het Plan van de Arbeid (Amsterdam: Arbeiderspers, 1935). See also Klijn, Arbeiders- of volkspartij, 35–41; Knegtmans, Socialisme, 69–70 and 159–75.

25 Klijn, Arbeiders- of volkspartij, 65–73 and 224–9; Knegtmans, Socialisme, 174–5; and Wiedijk, C. H., Koos Vorrink. Gezindheid, Veralgemening, Integratie. Een biografische studie (1891–1940) (Groningen: Wolters-Noordhoff, 1986)Google Scholar.

26 Het Volk, 10 Jan. 1936.

27 Ibid., 7 May 1935.

28 IISH, SDAP Zeeland, 5, Jaarverslagen 1930–1938, Verslagen over het tijdvak 1 October 1934 tot 30 September 1935, 7.

29 Wiedijk, Vorrink; van Praag, Philip, ‘Meijer Sluijser’, Bibliografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging, 5 (1992), 260–3Google Scholar. As Sluijser often spelled his name as Sluyser, the latter spelling is used throughout this article.

30 Berman, Primacy, 116–17 and 205–6; Sternhell, Ze'ev, ‘The “Anti-materialist” Revision of Marxism as an Aspect of the Rise of Fascist Ideology’, Journal of Contemporary History, 22 (1987), 379–82CrossRefGoogle Scholar. Vorrink translated De Man, Hendrik, Het Sosialisme als kultuurbeweging (Amsterdam: A.J.C., 1928)Google Scholar, while the Belgian wrote the preface to Sluyser's Planmatige Socialistische Politiek. Het Plan van den Arbeid (Amsterdam: Arbeiderspers, 1934).

31 Sternhell, ‘“Anti-materialist” Revision’, 385. See also Berman, Primacy, 117.

32 Pels, Dick, The Intellectual as Stranger: Studies in Spokespersonship (London: Routledge, 2007), 110–30Google Scholar; Kolakowski, Leszek, Bergson (Oxford: Oxford University Press, 1985)Google Scholar.

33 Meijer Sluyser, ‘Om de sleutelpunten der publieke opinie. Parool voor de sociaal-democratie’, De sociaal-democraat, 1 Feb. 1936, 4–5. See also Sluyser, Planmatige Socialistische Politiek, 19–20, as well as Het Volk, 10 Jan. and 11 April 1936.

34 F. M. Wibaut, ‘De weg naar de eenheid der arbeidersklasse’, Socialistische Gids (1933), 616. See also R. Abma, ‘Het Plan van de Arbeid en de SDAP’, BMGN, 92 (1977), 37–68.

35 Report of the 39th congress of the SDAP, Nijmegen March 1933, 75, cited by Hartmans, ‘Fascisme’, 175

36 Hartmans, Rob, ‘Van “wetenschappelijk socialisme” naar wetenschap en socialisme. De ideologische heroriëntering van de SDAP in de jaren dertig’, in Krop, Marnix, ed., Het twaalfde jaarboek voor het democratisch socialisme (Amsterdam: Arbeiderspers, 1991), 30Google Scholar.

37 Meijer Sluyser, ‘Propaganda is een zaak van individueel gedrag’, De Sociaal-Democraat, 28 March 1936, 6.

38 Sluyser, Planmatige Socialistische Politiek, 21. See also Sluyser, ‘Sleutelpunten’, 4.

39 Het Volk, 3 April 1936.

40 Sluyser, Planmatige Socialistische Politiek, 20–1.

41 Sluyser, ‘Propaganda’, 5–6.

42 Hansen, ‘Depression Decade Crisis’, 306–8.

43 Sluyser, ‘Propaganda’, 5–6. See also Het Volk, 27 May 1935.

44 IISH, SDAP 2544, n.d., SL/J. See also Knegtmans, Socialisme, 104–22.

45 Hartmans, ‘Fascisme’, 175.

46 G. Kolkman, ‘Wij dienen ons te bezinnen. Geen “dorre” actie voor het Plan van de Arbeid’, De Sociaal-Democraat (18 Jan. 1936), 5. See also Vrijheid Arbeid Brood, 30 Nov. 1935; IISH, SDAP, CPC 487 b, 19 Nov. 1935, ‘Concept-Schema voor Planactie, 1935–1936’ and CPC 488, 25 Oct. 1935, Minutes, as well as Rulof, Leger, 111–38 and 232–41.

47 Het Volk, 17 May 1935. See also Rulof, Leger, 111–46.

48 Het Volk, 3 and 15 Jan., 2, 15 and 28 Feb., 5 Mar., 8 Apr. and 18 July 1936.

49 IISH, SDAP 487, 13 June 1935, Commissie ter voorbereiding van de actie voor het ‘Plan van de Arbeid’; 10 and 31 Dec. 1935 and 14 Jan. and 12 May 1936, Minutes. See also Rulof, Leger, 120–2 and 282–7.

50 Het Volk, 27 May 1935.

51 Duverger, Maurice, Les partis politiques (Paris: Seuil, 1992), 49–52Google Scholar. See also Hellemans, Staf, Strijd om de moderniteit (Leuven: Universitaire Pers, 1990), 135–176Google Scholar; Klijn, Arbeiders- of volkspartij, 12–13; and Knotter, ‘Generational Change’, 81–91.

52 Sluyser, ‘Propaganda’, 6. See also Het Volk, 5 Dec. 1936.

53 IISH, SDAP 105, 4 July 1936, Minutes.

54 Ibid., SDAP 104, 4 Apr. 1935, Minutes.

55 de Kadt, Jacques, Het Plan van de Arbeid. Ja of Neen? (Rotterdam: Nieuwe Kern [1936]), 22–3Google Scholar.

56 Utrechtsch Dagblad, 5 Sept. 1936, and Nieuwe Rotterdamsche Courant, 27 Oct. 1935, respectively.

57 IISH, SDAP 104, 4 Apr. 1935, Minutes.

58 de Man, Hendrik, Massa en leider (Arnhem: Loghum Slaterus, 1932)Google Scholar.

59 Harsch, Donna, German Social Democracy and the Rise of Nazism (Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1993), 170Google Scholar. See also Carl Mierendorff, ‘Der sozialistische Weg’, Sozialistische Monatshefte, 8 Dec. 1932, 989.

60 IISH, SDAP 482, 1 Aug. 1932, secretary, Algemene Raad.

61 Ibid., September 1932, De la Bella, Woudenberg and Vorrink. On symbolic politics in Germany, see Korff, Gottfried, ‘Symbolgeschichte als Sozialgeschichte? Zehn vorläufige Notizen zu den Bild- und Zeichensystemen sozialer Bewegungen in Deutschland’, in Warneken, Jürgen, ed., Massenmedium Straße. Zur Kulturgeschichte der Demonstration (Frankfurt: Campus, 1991), 17–36Google Scholar; Korff, ‘Rote Fahnen und geballte Faust. Zur Symbolik der Arbeiterbewegung in der Weimarer Republik’, in Assion, Peter, ed., Transformation der Arbeiterkultur (Marburg: Jonas, 1988), 86–107Google Scholar.

62 IISH, SDAP 1837, 23 Sept. 1932, Minutes. See also ibid., 26 Sept. 1932, Minutes, and Het Volk, 2 May 1934 and 2 May 1935.

63 IISG, SDAP 482, September 1932, De la Bella, Woudenberg and Vorrink.

64 Chakhotin, Serge, The Rape of the Masses: The Psychology of Totalitarian Political Propaganda (New York: Fortean Society, 1940), 118Google Scholar. See also ibid., 214–25, and Carl Mierendorff, ‘Die Rettung Deutschlands’, Sozialistische Monatshefte, 1 July 1932, 577. For a discussion of the Iron Front, see Harsch, German Social Democracy, and ‘The Iron Front: The Weimar Social Democracy between Tradition and Modernity’, in Barclay, David and Weitz, Eric, eds., Between Reform and Revolution: German Socialism and Communism from 1840 to 1990 (New York: Berghahn, 2005), 251–74Google Scholar.

65 Mierendorff, ‘Rettung’, 577.

66 Sergej Tschachotin, ‘Die Technik der politischen Propaganda’, Sozialistische Monatshefte, 9 May 1932, 425, and Mierendorff, ‘Sozialistische Weg’, 989, respectively. See also Chakhotin, Rape, 103, 123.

67 Mierendorff, ‘Rettung’, 577. See also Chakhotin, Rape, 105, and ‘Die Technik der politischen Propaganda’, Sozialistische Monatshefte, 9 May 1932, 425–7; as well as Harsch, German Social Democracy, 28–32, 105–10, 176–7; Falter, Jürgen, Hitlers Wähler (Munich: Beck, 1991)Google Scholar; and Berger, Stefan, Social Democracy and the Working Class in Nineteenth- and Twentieth-Century Germany (Harlow: Longman, 2000), 94–135Google Scholar.

68 Chakhotin, Rape, 105 and 203 respectively. See also ibid., 128–129 and 226 (‘[It] was impossible to get new wine into these old bottles’).

69 Carl Mierendorff, ‘Die Republik von morgen’, Sozialistische Monatshefte, 19 Sept. 1932, 743.

70 Chakhotin, Rape, 129–30.

71 Ibid., 27. See also ibid., 12–23, 40 (‘Political propaganda . . . needs to engage in scientific study of reactions and their effects if it wishes to dominate the masses and lead them where it will’), and Mierendorff, ‘Rettung’, 577–8.

72 Tschachotin, ‘Technik’, 425. See also Sluyser, ‘Sleutelpunten’, 4–5; and Harsch, German Social Democracy, 178.

73 Mierendorff, ‘Sozialistische Weg’, 991.

74 Ibid., 989–91, and Tschachotin, ‘Technik’, 426–7, 430, as well as Harsch, German Social Democracy, 177.

75 Mierendorff, ‘Sozialistische Weg’, 991.

76 Chakhotin, Rape, 130.

77 Ibid., 118. See also Korff, ‘Rote Fahnen’, 86–107.

78 Chakhotin, Rape, 40. For his analysis of the similarities between advertising and propaganda, see ibid., 38–9.

79 Tschachotin, ‘Technik’, 427.

80 Behrenbeck, Sabine, ‘“Der Führer”. Die Einführung eines politischen Markenartikels’, in Diesener, Gerald and Gries, Rainer, eds., Propaganda in Deutschland. Zur Geschichte der politischen Massenbeeinflussung im 20. Jahrhundert (Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1996), 50–78Google Scholar; Kershaw, Ian, The ‘Hitler Myth’: Image and Reality in the Third Reich (Oxford: Oxford University Press, 1987)Google Scholar; and Westphal, Uwe, Werbung im Dritten Reich (Berlin: Transit, 1989)Google Scholar.

81 Het Volk, 16 Dec. 1936.

82 Schreurs, Wilbert, Geschiedenis van de reclame in Nederland (Utrecht: Spectrum, 2001), 45–86Google Scholar; and van Ginneken, Jaap, ‘Beïnvloeding: het peilen van de opinie’, in van Ginneken, Jaap and Jansz, Jeroen, eds., Psychologische praktijken. Een twintigste-eeuwse geschiedenis (The Hague: VUGA, 1986), 183–215Google Scholar.

83 IISH, SDAP 484, n.d., ‘Reclame-psychologische beschouwing over plan-campagne’.

84 Ibid. On the party's image see te Velde, Henk, ‘Een aparte techniek. Nederlandse politieke acteurs en de massa na 1870’, Tijdschrift voor Geschiedenis, 110 (1997), 198–212Google Scholar, and Rulof, Leger, 260–6.

85 Het Volk, 3 Jan., 15 Jan., 2 Feb., 28 Feb., 5 March, 8 April, 18 July 1936.

86 Sluyser, Planmatige Socialistische Politiek, 21.

87 Vorrink, Koos, Feestcultuur: eenvoudige practische wenken voor het organiseren van vergaderingen en feestelijke samenkomsten (Amsterdam: Culturele Raad van NVV en SDAP, 1935), 6Google Scholar.

88 For example, Helmuth Plessner, Grenzen der Gemeinschaft: eine Kritik des socialen Radikalismus (Frankfurt: Suhrkamp, 2002 [c.1924]).

89 te Velde, Henk, Het theater van de politiek (Amsterdam: Wereldbibliotheek, 2002), 18Google Scholar.

90 IISH, SDAP 105, 4 July 1936, Minutes. See also ibid., ‘Reclame-psychologische beschouwing’.

91 Nekkers, ‘Sentiment’, 14–15. See also Oud and Bosmans, Staatkundige vormgeving, 281–7, and Rulof, Leger, 275–87, 317–20.