No CrossRef data available.
Article contents
GILDED WREATHS FROM THE LATE CLASSICAL AND HELLENISTIC PERIODS IN THE GREEK WORLD
Published online by Cambridge University Press: 13 October 2022
Abstract
This paper discusses gilded wreaths from the Greek world, which were sometimes buried in graves in the period between the fourth century BC and Roman times. It is based upon a study undertaken by the author for her doctoral thesis. A categorisation into seven types is proposed, based on first-hand study of some 170 wreaths. Some of the wreaths studied are presented here and a detailed description of one representative example of each type with contextual information is set out in the Appendix. It is not clear whether gilded wreaths were worn in life, but their main use seems to have been funerary. Most were intended for the head, and some ideas as to how the various types may have been worn are proposed. Suggestions as to the probable origin of each of the various types are made, with caveats. The author was able to analyse many wreaths, enabling her to draw some conclusions as to the materials used; the results most relevant to the seven specimens described in the Appendix are set out in the two tables. There follows a discussion of the gilding technique used, which in most cases involved an application of a clay coating and adhesive beneath the gold. Some items with similarities to gilded wreaths are then discussed to set them in context: gold wreaths, terracotta jewellery and single leaves. The paper reviews the four main uses with which wreaths are associated in ancient Greece, all connected (religious purposes; on death; at the symposium and banquets; and to honour victorious athletes and other outstanding persons) before offering some explanations as to why gilded wreaths may have been buried in graves.
Επίχρυσα στεφάνια της Ύστερης Κλασικής και Ελληνιστικής Περιόδου στον Ελληνικό κόσμο.
Το άρθρο αυτό πραγματεύεται τα επίχρυσα στεφάνια από τον Ελληνικό κόσμο, τα οποία ήταν ενίοτε θαμμένα σε τάφους μεταξύ του τετάρτου αιώνα π.Χ. και της Ρωμαϊκής περιόδου. Βασίζεται στη μελέτη της συγγραφέως για τη διδακτορική διατριβή της. Προτείνεται μια κατηγοριοποίηση σε επτά τύπους, βασισμένη στην μελέτη από αυτοψία περίπου 170 στεφανιών. Ορισμένα από τα μελετηθέντα στεφάνια παρουσιάζονται εδώ και μια λεπτομερής περιγραφή ενός αντιπροσωπευτικού παραδείγματος από κάθε τύπο με πληροφορίες σχετικές με τα ανασκαφικά συμφραζόμενα αναπτύσσεται στο Παράρτημα. Δεν γνωρίζουμε αν τα επίχρυσα στεφάνια φέρονταν περιστασιακά από τους ζώντες, αλλά θα χρησιμοποιούνταν κυρίως σε τάφους. Τα περισσότερα προορίζονταν για την κεφαλή και προτείνονται ορισμένες ιδέες για το πως μπορεί να φέρονταν οι διάφοροι τύποι. Γίνονται προτάσεις, με επιφυλάξεις, ως προς την πιθανή προέλευση κάθε τύπου. Η συγγραφέας μπόρεσε να αναλύσει πολλά στεφάνια επιτρέποντας την εξαγωγή ορισμένων συμπερασμάτων για τα υλικά που χρησιμοποιούνταν: τα πιο σχετικά αποτελέσματα με τα επτά παραδείγματα που περιγράφονται στο Παράρτημα εκτίθενται σε δύο Πίνακες. Ακολουθεί μια πραγμάτευση της τεχνικής επιχρύσωσης που χρησιμοποιήθηκε, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις περιλάμβανε την εφαρμογή πήλινης επίστρωσης και συνδετικού υλικού κάτω από τον χρυσό. Στη συνέχεια συζητούνται ορισμένα αντικείμενα με ομοιότητες προς τα επίχρυσα στεφάνια ώστε να τοποθετηθούν στα σχετικά συμφραζόμενα τους: χρυσά στεφάνια, πήλινα κοσμήματα και μεμονωμένα φύλλα. Το άρθρο επανεξετάζει τις τέσσερις κύριες χρήσεις με τις οποίες σχετίζονταν τα στεφάνια στην αρχαία Ελλάδα, όλες αλληλένδετες (θρησκευτικές πρακτικές, στο θάνατο, στο συμπόσιο, και για να τιμήσουν νικητές αθλητές και άλλες εξέχουσες προσωπικότητες), πριν προσφέρει ορισμένες προτάσεις ως προς το γιατί τα επίχρυσα στεφάνια μπορεί να είχαν αποτεθεί σε τάφους.
Μεταφράση: Στ. Ιερεμίας
- Type
- Articles
- Information
- Copyright
- Copyright © The Author(s), 2022. Published by Cambridge University Press on behalf of The Council, British School at Athens
References
REFERENCES
Adam-Veleni, P. 2002. “Απολλωνία η μυγδονική”, Το Αρχαιολογικó Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη 14 (2000), 273–91.Google Scholar
Agre, D. 2011. The Tumulus of Golyamata Mogila near the Villages of Malomirovo and Zlatinitsa (Sofia).Google Scholar
Akar, Tanriver D.S. 2009. ‘Apollon Klarios Kültü, kehanet pratikleri ve adaklar’ (unpublished PhD thesis, Ege University, Izmir).Google Scholar
Andreiomenou, A.K. 2007. Τανάγρα: η ανασκαφή του νεκροταφείου (1976–1977, 1989) (Athens).Google Scholar
Andrianou, D. 2012. ‘Eternal comfort: funerary textiles in late Classical and Hellenistic Greece’, in Carroll, M. and Wild, J.P. (eds), Dressing the Dead in Classical Antiquity (Stroud), 42–61.Google Scholar
Anheuser, K. 1997. ‘The practice and characterization of historic fire gilding techniques’, Journal of Metals 49, 58–62.Google Scholar
Arapogianni, Χ. 2000. “Νεκροταφείο κλασικών χρóνων στον Σταφιδóκαμπο Ηλείας”, ArchEph 138 (1999), 155–217.Google Scholar
Asderaki, E. and Rehren, Th. 2008. ‘Complex beauty: the manufacture of Hellenistic wreaths’, in Facorellis, Y., Zacharias, N. and Polikreti, K. (eds), Proceedings of the 4th Symposium of the Hellenic Society for Archaeometry, Athens 28–31 May 2003 (Oxford), 507–14.Google Scholar
Asderaki-Tzoumerkioti, E. 2000. “Συντήρηση-αποκατάσταση χάλκινων επιχρυσωμένων στεφανιών από τους τάφους του νεκροταφίου της αρχαίας Δημητριάδας”, in Το έργο των Εφορειών Αρχαιοτήτων και Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟ στη Θεσσαλία και την ευρύτερη περιοχή της (1990–1998), 1η επιστημονική συνάντηση, Βóλος (Volos), 315–18.Google Scholar
Asderaki-Tzoumerkioti, E. 2001. ‘Hellenistic gilded wreaths found in Magnesia, Greece: materials study and conservation’ (unpublished MA thesis, University of London).Google Scholar
Bernabé, A. and Jiménez San Cristóbal, A.I. 2011. ‘Are the “Orphic” gold leaves Orphic?’, in Edmonds III, R.G. (ed.), The “Orphic” Gold Tablets and Greek Religion (Cambridge), 68–103.CrossRefGoogle Scholar
Besios, M. 1988. “Ανασκαφές στη βóρεια Πιερία”, Το Αρχαιολογικó Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη 1 (1987), 209–18.Google Scholar
Blanck, I. 1976 ‘Griechische Goldschmuckimitationen des 4.Jahrhunderts v. Chr.’, AntW 7.3, 19–27.Google Scholar
Bourgeois, B. and Jockey, P., in collaboration with Brecoulaki, H. and Karydas, A. 2007. ‘Le marbre, l'or et la couleur. Nouveaux regards sur la polychromie de la sculpture hellénistique de Délos’, in Descamps-Lequime, S. (ed.), Peinture et couleur dans le monde grec antique (Paris), 163–92.Google Scholar
Bourgeois, B., Jockey, P. and Karydas, A. 2011. ‘New researches on polychrome Hellenistic sculptures in Delos III: the gilding processes. Observations and meanings’, in Leukos Lithos: marbres et autres roches de la Méditerranée antique: études interdisciplinaires, Proceedings of the VIIIth International Conference of the Association for the Study of Marble and Other Stones Used in Antiquity (ASMOSIA) (Aix-en-Provence), 645–61.Google Scholar
Breccia, E. 1915. ‘Ghirlandomania alessandrina’, in Le Musée égyptien: recueil de monuments et de notices sur les fouilles d'Egypte, vol. 3 (Cairo), 13–25.Google Scholar
Buckler, W. and Robinson, D. 1913. ‘Greek inscriptions from Sardes II. Honorific inscriptions’, AJA 17, 29–52.CrossRefGoogle Scholar
Casadio, G. 1991. ‘Dioniso e Semele: morte di un Dio e resurrezione di una donna’, in Berti, F. (ed.), Dionysos mito e mistero (Ferrara), 361–77.Google Scholar
Choremis, A. 1980. “Μετάλλινος οπλισμóς απó τον τάφο στο Προδρóμι της Θεσπρωτίας”, AAA 13, 3–20.Google Scholar
Chrysostomou, P. 2011. ‘The ancient settlement of Archontiko’, in Lilimpaki-Akamati, M. and Akamati, I.M. (eds), The Archaeological Museum of Pella (Athens), 299–389.Google Scholar
Chrysostomou, P. and Chrysostomou, A. 2012. ‘The Lady of Archontiko’, in Stampolidis, N.Chr. (ed.), ‘Princesses’ of the Mediterranean in the Dawn of History (Athens), 367–87.Google Scholar
Cohen, A. 1995. ‘Alexander and Achilles – Macedonians and “Mycenaeans”’, in Carter, J.B and Morris, S.P. (eds), The Ages of Homer – a Tribute to Emily Townsend Vermeule (Austin, TX), 483–506.Google Scholar
Cohen, B. 2006. Colors of Clay: Special Techniques in Athenian Vases (Los Angeles, CA).Google Scholar
Connelly, J.B. 2007. Portrait of a Priestess: Women and Ritual in Ancient Greece (Princeton, NJ).CrossRefGoogle Scholar
Conze, A. 1913. Altertumer von Pergamon, Stadt und Landschaft, Band I, Text 2 (Berlin).Google Scholar
D'Amicis, A. 1990. Catalogo del Museo Nazionale Archeologico di Taranto I,3, Atleti e guerrieri, tradizione aristocratiche a Taranto tra VI e V sec. a.C. (Taranto).Google Scholar
Dagi, M. 2011. ‘Goldsmith's craft in late classical and early Hellenistic Macedonia – Derveni, Sedes, Stavroupolis’ (23-page English summary of unpublished PhD thesis, Eötvös Loránd University, Hungary).Google Scholar
Dagi, M. 2020. ‘The Derveni Wreath – 58 years after its discovery’, NumAntCl 49, 73–104.Google Scholar
Dawkins, R.M. 1929. The Sanctuary of Artemis Orthia at Sparta (JHS Supplementary Paper no. 5; London).Google Scholar
Domingo Gygax, M. 2016. Benefaction and Rewards in the Ancient Greek City: The Origins of Euergetism (Cambridge).CrossRefGoogle Scholar
Gebhard, E. and Gregory, T. (eds) 2015. Bridge of the Untiring Sea (Hesperia Supplement 48).Google Scholar
Giumlia-Mair, A. 2020. ‘Plating and surface treatments on ancient metalwork’, Advances in Archaeomaterials 1.1, 1–26.CrossRefGoogle Scholar
Grussinger, R., Kästner, V. and Scholl, A. (eds) 2011. Pergamon: Panorama der antiken Metropole (Berlin).Google Scholar
Hatchfield, P. and Newman, R. 1991. ‘Ancient Egyptian gilding methods’, in D. Bigelow, (ed.), Gilded Wood Conservation and History (Madison, CT), 27–47.Google Scholar
Hatzopoulos, M.B. 2016. ‘Formation et rayonnement d'un royaume Hellénique. La Macédoine (VIe–IIe siècles av. J-C.)’, in Chryssanthaki-Nagle, K., Descamps-Lequime, S. and Guimier-Sorbets, A.-M. (eds), La Macédoine du VIe siècle av. J.C. à la conquête romaine: formation et rayonnement culturels d'une monarchie grecque (Paris), 17–32.Google Scholar
Homolle, T. 1882. ‘Comptes des hiéropes du temple d'Apollon Délien’, BCH 6, 1–167.CrossRefGoogle Scholar
Ignatiadou, D. 2012a. ‘A haematinon bowl from Pydna’, in Ignatiadou, D. and Antonaras, A. (eds), Annales du 18e congrès de l'Association internationale pour l'histoire du verre, Thessaloniki 2009 (Thessaloniki), 69–74.Google Scholar
Ignatiadou, D. 2012b. ‘The Sindos Princess’, in Stampolidis, N.Chr. (ed.), ‘Princesses’ of the Mediterranean in the Dawn of History (Athens), 389–411.Google Scholar
Ignatiadou, D. 2013. Διαφανής ύαλος για την αριστοκρατία της αρχαίας Μακεδονίας (Thessaloniki).Google Scholar
Ignatiadou, D. 2016. ‘The Aenea mirror. A re-examination’, in Giumlia-Mair, A.R. and Mattusch, C.C. (eds), Proceedings of the XVIIth International Congress on Ancient Bronzes, Izmir (Autun), 95–101.Google Scholar
Jackson, A.H. 2015. ‘Arms from the age of Philip and Alexander at Broneer's West Foundation near Isthmia’, in Gebhard and Gregory 2015, 133–57.Google Scholar
Jeffreys, R.A. 2019a. ‘Gilded wreaths from the late Classical and Hellenistic periods’, 2 vols (DPhil thesis submitted to the University of Oxford in October 2019, deposited in electronic form with the Oxford Research Archive, and available on the ORA website from March 2023 <https://ora.ox.ac.uk/objects/uuid:be6394a9-518b-43a4-a836-f1e84e50bf87>..>Google Scholar
Jeffreys, R.A. 2019b. ‘The technology of gilded wreaths’, Το Αρχαιολογικó Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη 28 (2014), 501–8.Google Scholar
Jeffreys, R.A. 2019c. ‘Crowning glory: using archival material to inform the study of fragments of a gilded wreath in the British Museum’, in Schierup, S. (ed.), Documenting Ancient Rhodes: Archaeological Expeditions and Rhodian Antiquities (Aarhus), 113–24.Google Scholar
Kaninia, Er. 1998. “Χρυσά στεφάνια απó τη νεκρóπολη της αρχαίας Ρóδου”, ArchDelt 49–50 (A'), 97–132.Google Scholar
Karamanoli-Siganidou, M. 1984. “Αρχαιóτητες και μνημεία Δυτικής Μακεδονίας”, ArchDelt 31 (1976) Chron B2, 255–64.Google Scholar
Karamitrou-Mentessidi, G. 2005 “Σωστικές ανασκαφές στον νομό Κοζάνης κατά το 2003”, Το Αρχαιολογικó Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη 17 (2003), 553–65.Google Scholar
Karamitrou-Mentessidi, G. 2008. Aiani. A Guide to the Archaeological Sites and the Museum (Aiani).Google Scholar
Karapanou, S. and Katakouta, St. 2004. “Ευρήματα απó τα νεκροταφεία του Πελινναίου”, in ΣΤ΄ Επιστημονική συνάντηση για την ελληνιστική κεραμική Βóλος, 17–23 Απριλίου 2000 (Athens), 111–30.Google Scholar
Karouzou, S. 1980. “Συμβολή στη στήλη των δυο αδελφιών (Νέας Υόρκης, Αθήνας και Βερολίνου)”, ArchDelt 31 (1976) (A'), 9–22.Google Scholar
Katsifas, Ch. and Ignatiadou, D. 2017. “Αρχαιομετρική διερεύνηση χρυσών στεφανιών στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης”, Το Αρχαιολογικó Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη 26 (2012), 349–56.Google Scholar
Kephalidou, E. 1996. Νικητής: εικονογραφική μελέτη του αρχαίου ελληνικού αθλητισμού (Thessaloniki).Google Scholar
Kopcke, G. 1964. ‘Golddekorierte attische Schwarzfirniskeramik des vierten Jahrhunderts v. Chr.’, AM 79, 22–84.Google Scholar
Kotitsa, Z. 2016. “Αθήνα-Μακεδονία νέες προοπτικές στις σχέσεις τους”, in Giannopoulou, M. and Ch.Kallini (eds), Ἠχάδιν Ι. Τιμητικóς τóμος για τη Σ. Δρούγου (Athens), 696–718.Google Scholar
Kottaridi, A. 2002. ‘Discovering Aegeae, the old Macedonian capital’, in Stamatopoulou, M. and Yeroulanou, M. (eds), Excavating Classical Culture: Recent Archaeological Discoveries in Greece (BAR-IS 1030; Oxford), 75–81.Google Scholar
Kottaridi, A. 2004. ‘The lady of Aigai’, in Pandermalis, D. (ed.), Alexander the Great. Treasures from an Epic Era of Hellenism (New York), 139–47.Google Scholar
Kottaridi, A. 2011. Macedonian Treasures: A Tour through the Museum of the Royal Tombs of Aigai (Athens).Google Scholar
Kotzias, N.Ch. 1937. “Ο παρά το αεροδρóμιον της Θεσσαλονίκης (Σέδες) Γ τάφος”, ΑrchΕph 3, 866–95.Google Scholar
Koukouli-Chrysanthaki, Ch. 2002. ‘Excavating classical Amphipolis’, in Stamatopoulou, M. and Yeroulanou, M. (eds), Excavating Classical Culture: Recent Archaeological Discoveries in Greece (BAR-IS 1030; Oxford), 57–73.Google Scholar
Kravaritou, S. and Stamatopoulou, M. 2018. ‘From Alkestis to Archidike: Thessalian attitudes to death and the afterlife’, in Ekroth, G. and Nilsson, I. (eds), Round Trip to Hades in the Eastern Mediterranean Tradition: Visits to the Underworld from Antiquity to Byzantium (Leiden), 124–62.Google Scholar
Krystalli-Votsi, K. 2013. “Πυρά ταφικού μνημείου από τη Σικυώνα”, in Kissas, K. and Niemeier, W.-D. (eds), The Corinthia and the Northeast Peloponnese (Munich), 509–18.Google Scholar
Kyriakou, A. 2008. Η Στενóμακρη Τούμπα της Βεργίνας: ταφικές πρακτικές στη Μακεδονία του 4ου αιώνα (Thessaloniki).Google Scholar
Kyrkou, Th. 2017. “Ταφικά στεφάνια απó τη δυτική νεκρóπολη της Αμβρακίας”, in Σπείρα επιστημονική συνάντηση προς τιμήν της Αγγέλικας Ντούζουγλη και του Κωνστανίνου घάχου, Πρακτικά (Athens), 445–58.Google Scholar
Lazaridis, D., Romiopoulou, K. and Touratsoglou, I. 1992. Ο τύμβος της Νικήσιανης (Athens).Google Scholar
Lilimpaki-Akamati, M. 1992. “Απó τα νεκροταφεία της Πέλλας”, Το Αρχαιολογικó Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη 3 (1989), 91–101.Google Scholar
Lippolis, E. 1990. ‘Cat. no. 81’, in A. D'Amicis, Catalogo del Museo Nazionale Archeologico di Taranto I,3, Atleti e guerrieri, tradizione aristocratiche a Taranto tra VI e V sec. a.C. (Taranto), 288–304.Google Scholar
McArthur, G., Taylor, J.H. and Craddock, P. 2015. ‘The conservation and technical investigation of a hollow-cast Egyptian bronze’, British Museum Technical Research Bulletin 9, 111–20.Google Scholar
Manetta, C. and Pisani, M. 2012. ‘Gioielli e ornamenti personali in terracotta dorata: riproduzioni o imitazioni?’, in Αρχαιολογικó έργο Θεσσαλίας και Στέρεας Ελλάδας 3 (2009), 955–71.Google Scholar
Marshall, F.H. 1911. Catalogue of the Jewellery, Greek, Etruscan and Roman, in the Departments of Antiquities, British Museum (London).Google Scholar
Masiello, L. 1996. ‘Gli ornamenti’, in Lippolis, E. (ed.), Arte e artigianato in Magna Grecia (Naples), 141–56.Google Scholar
Meeks, N. 1993. ‘Patination phenomena on Roman and Chinese high-tin bronze mirrors and other artefacts’, in La Niece, S. and Craddock, P. (eds), Metal Plating and Patination (Oxford), 247–75.CrossRefGoogle Scholar
Moulhérat, C. and Spantidaki, Y. 2007. ‘A study of textile remains from the 5th century bc discovered in Kalyvia, Attica’, in Gillis, C. and Nosch, M.-L.B. (eds), Ancient Textiles, Production, Craft and Society (Oxford), 163–6.Google Scholar
Muller, A. 1996. Les terres cuites votives du Thesmophorion: de l'atelier au sanctuaire (Athens).Google Scholar
Northover, P. and Anheuser, K. 2000. ‘Gilding in Britain: Celtic, Roman and Saxon’, in Drayman-Weisser, T. (ed.), Gilded Metals History, Technology and Conservation (London), 109–21.Google Scholar
Oakley, J.H. 2004. Picturing Death in Classical Athens: The Evidence of the White Lekythoi (Cambridge).Google Scholar
Oddy, W.A. 1993. ‘Gilding of metals in the old world’, in La Niece, S. and Craddock, P. (eds), Metal Plating and Patination: Cultural, Technical and Historical Development (London), 171–81.CrossRefGoogle Scholar
Oddy, W.A., Padley, T.G. and Meeks, N.D. 1979. ‘Some unusual methods of gilding in Antiquity’, in Proceedings of the 18 th International Symposium on Archaeometry and Archaeological Prospection, Bonn, 14–17 March 1978 (Archaeo-Physika 10; Bonn), 230–42.Google Scholar
Orsi, P. 1932. ‘Templum Apollinis Alaeii ad Crimisa promontorium’, AttiMGrecia, 7–182.Google Scholar
Palaiokrassa, N. 2016. ‘Cat. no. 35’, in Pantermalis, D., Eleytheratou, S. and Souereph, K.I. (eds), Δωδώνη, το μαντείο των ήχων (Athens).Google Scholar
Perdrizet, P. 1908. Delphes, vol. 6: Petits bronzes, terres cuites, antiquités diverses (Paris).Google Scholar
Photos-Jones, E. and Hall, A.J. 2011. Lemnian Earth and the Earths of the Aegean (Glasgow).Google Scholar
Quarta, G. and Melica, D. 2014. ‘Policromia e analisi archeometriche: la lekane’, in M.T Giannotta, F. Gabellone, A. Dell'Aglio, (eds), Fruizione di contesti archeologici inaccessibili (Lecce), 159–64.Google Scholar
Ramage, A. and Craddock, P. 1999. King Croesus’ Gold: Excavations at Sardis and the History of Gold Refining (London).Google Scholar
Rhodes, P.J. and Osborne, R. 2003. Greek Historical Inscriptions, 404–323 bc (Oxford).Google Scholar
Robinson, D.M. 1941. Excavations at Olynthus, part 10: Metal and Minor Miscellaneous Finds (Baltimore, MD).Google Scholar
Robinson, D.M. 1950. Excavations at Olynthus, part 13: Vases Found in 1934 and 1938 (Baltimore, MD).Google Scholar
Romiopoulou, K. and Touratsoglou, G. 2002. Μίεζα:νεκροταφείο υστερο-αρχαϊκών πρώιμων ελληνιστικών χρóνων (Athens).Google Scholar
Sabetai, V. 2011. ‘Eros reigns supreme: Dionysos’ wedding on a new krater by the Dinos Painter’, in Schlesier, R.A. (ed.), A Different God? Dionysos and Ancient Polytheism (Berlin and Boston, MA), 137–60.CrossRefGoogle Scholar
Sabetai, V. 2012. ‘Burial of a young woman at Akraiphia: an aoros dead of the 4th c. bc’, in Δινήεσσα τιμητικóς τóμος για την Κατερίνα Ρωμιοπούλου (Thessaloniki), 305–14.Google Scholar
Şahin, N. 2012. ‘Apollon Klarios Bilicilik Merkezi’, Ege Üniversitesi Arkeoloji Kazıları 2012, İzmir, 317–41 (available online <www.academia.edu/4943738/N_%C5%9Eahin_Apollon_Klarios_Bilicilik_Merkezi_Ege_%C3%9Cniversitesi_Arkeoloji_Kaz%C4%B1lar%C4%B1_2012_%C4%B0zmir_248_272> accessed February 2022).+accessed+February+2022).>Google Scholar
Sgourou, M., with Appendix by Agelarakis, A.P. 2001. ‘Jewellery from Thasian Graves’, BSA 96, 327–64.Google Scholar
Sismanidis, K. 1997. Κλίνες και κλινοειδείς κατασκευές των μακεδονικών ταφών (Athens).Google Scholar
Spadea, R. 1997. ‘Santuari di Hera a Crotone’, in de La Genière, J. (ed.), Héra. Images, espaces, cultes (Naples), 235–59.CrossRefGoogle Scholar
Spantidaki, Y. and Moulhérat, C. 2003. “Μελέτη τμημάτων υφάσματος του 5ου αιώνα π.Χ. απó τα Καλύβια Αττικής”, Arachne 1, 2–4.Google Scholar
Touratsoglou, I.P. 1998. “Στην αναζήτηση του Ελληνιστικού χρυσού”, in Μνείας Χάριν: Τόμος στη μνήμη Μαίρης Σιγανίδου (Thessaloniki), 235–64.Google Scholar
Tsigarida, E. 1988. ‘Metal wreaths in the Greek world’, 4 vols (DPhil thesis, University of Oxford).Google Scholar
Tsimbidou-Avloniti, M. 2005. Μακεδονικοί τάφοι στον Φοίνικα και στον Άγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης (Athens).Google Scholar
Tsimbidou-Avloniti, M. 2009. “Ανασκαφικές έρευνες στον Φοίνικα Ν. Θεσσαλονίκης, 1987–2006 – Μια εικοσαετία ανατροπών”, Το Αρχαιολογικó Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη 20 Χρóνια (20 th Anniversary Volume), 435–48.Google Scholar
Tsimbidou-Avloniti, M. and Jeffreys, R.A. forthcoming. ‘Gilded wreaths from Phoinikas cist graves 2, 3 and 5’, Το Αρχαιολογικó Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη 31.Google Scholar
Tzanavari, K. 2017. ‘Le décor mural de la tombe à ciste I de Dervéni, à l'ancienne Létè’, in Mols, S.T.A.M. and Moormann, E.M. (eds), Context and Meaning: Proceedings of the Twelfth International Conference of the Association internationale pour la peinture murale antique, Athens, September 16–20, 2013 (Leuven), 193–8.Google Scholar
Tziaphalias, A. 1992. “Αρχαία Πέλιννα Απóπειρα αρχαιλογικής γνωριμίας”, Trikalina 12, 87–138.Google Scholar
Vokotopoulou, I. 1980. “Πίλος Λακωνικóς”, in Στήλη Τόμος εις μνήμην Νικολάου Κοντολέοντος (Athens), 236–41.Google Scholar
Williams, D. 2003. ‘Gilded pottery and golden jewellery’, in Palagia, O. and Tracy, S.V. (eds), The Macedonians in Athens 322–229 bc: Proceedings of an International Conference Held at the University of Athens, May 24–26, 2001 (Oxford), 226–35.Google Scholar