Hostname: page-component-cd9895bd7-fscjk Total loading time: 0 Render date: 2025-01-05T13:17:51.929Z Has data issue: false hasContentIssue false
  • English
  • Français

DISCOVERING MACEDONIAN RED-FIGURE POTTERY: A NEW PELIKE ATTRIBUTED TO THE PELLA WORKSHOP

Published online by Cambridge University Press:  16 January 2015

Nikos Akamatis
Nikos Akamatis*
Affiliation:
Pella, Macedonia
*
[email protected]
Get access Rights & Permissions [Opens in a new window]

Abstract

The question of the appearance, operating conditions and diffusion of the products of local red-figure pottery workshops in the fourth century bc, in conjunction with the spread of Attic red-figure ware and its influence on local potteries, has been a focus of research in recent years. The result has been the recognition of a number of local workshops all across Greece, including those of Chalcidice, Boeotia, Euboea, Corinth, Elis, Sparta, Crete and the Agrinion Group. This article examines a red-figure pelike made by a previously unknown local workshop that was very likely located in Pella, the capital of the Kingdom of Macedonia. This vessel was in storage in the Archaeological Museum of Thessaloniki and is one of the best-preserved examples from that Macedonian workshop. In shape and decoration it recalls Attic vases of the second half of the fourth century bc, and particularly the work of Group G and the Amazon Painter. The pelike dates from c.320 bc and is attributed to the Pella B Painter.

Ανακαλύπτοντας την ερυθρόμορφη κεραμική παραγωγή της Μακεδονίας. Μια νέα πελίκη του εργαστηρίου της Πέλλας

Το ζήτημα της εμφάνισης, των συνθηκών λειτουργίας και της διασποράς των τοπικών εργαστηρίων παραγωγής ερυθρόμορφων αγγείων του 4ου αιώνα π. Χ. έχει απασχολήσει τα τελευταία χρόνια την έρευνα σε συνάρτηση με την εξάπλωση της αττικής ερυθρόμορφης κεραμικής και την επίδρασή της στα τοπικά εργαστήρια. Αποτέλεσμα υπήρξε η αναγνώριση αρκετών εργαστηρίων σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, όπως αυτά της Χαλκιδικής, της «Ομάδας του Αγρινίου», της Βοιωτίας, της Εύβοιας, της Κορίνθου, της Ήλιδος, της Σπάρτης και της Κρήτης. Στο άρθρο αυτό εξετάζεται η ερυθρόμορφη πελίκη ενός μέχρι πρόσφατα άγνωστου εργαστηρίου, πιθανόν της Πέλλας. Το αγγείο εντοπίστηκε στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου της Θεσσαλονίκης και αποτελεί ένα από τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα του εξεταζόμενου μακεδονικού εργαστηρίου. Στην κύρια όψη της πελίκης απεικονίζεται προτομή μορφής με φρυγικό πίλο, προτομή αλόγου και βωμός, ενώ στη δευτερεύουσα διακρίνεται παράσταση συνομιλίας ιματιοφόρων νέων. Το σχήμα και η διακόσμηση ακολουθούν αττικά πρότυπα του δεύτερου μισού του 4ου αιώνα π. Χ. και ιδιαίτερα της Ομάδας G και του Ζ. της Αμαζόνας. Η πελίκη χρονολογείται γύρω στο 320 π. Χ. και αποδίδεται στον Ζ. της Πέλλας Β.

Type
Articles
Information
Annual of the British School at Athens , Volume 109 , November 2014 , pp. 223 - 249
Copyright
Copyright © The Council, British School at Athens 2014 

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

REFERENCES

Acheilara, L. 2006. Η κοροπλαστική της Λέσβου (Mytilene).Google Scholar
Akamatis, Ι. 1999. “Αγορά Πέλλας: 15 χρόνια αρχαιολογικής έρευνας”, in Αρχαία Μακεδονία VI. Ανακοινώσεις κατά το έκτο διεθνές συμπόσιο, Θεσσαλονίκη, 15–19 Οκτωβρίου 1996 (Thessaloniki) 1, 23–43.Google Scholar
Akamatis, Ι. 2002. “Αγορά Πέλλας”, in Tsiompanoudi, Ε. (ed.), Γνωριμία με την γη του Αλεξάνδρου. Από τα προϊστορικά μέχρι τα νεότερα χρόνια. Ιστορία–aρχαιολογία–τέχνη στο νομό Πέλλας. Πρακτικά επιστημονικής διημερίδας 15–16 Ιουνίου 2002 (Thessaloniki), 39–61.Google Scholar
Akamatis, Ι. 2003a. “Τα νεκροταφεία της Πέλλας. Α) Το νεκροταφείο της περιοχής της Αγοράς”, in Lilimpaki–Akamati, Μ. and Akamatis, Ι. (eds.), Πέλλα και η περιοχή της (Thessaloniki), 64–9.Google Scholar
Akamatis, Ι. 2003b. “Η Αγορά της Πέλλας” in Lilimpaki–Akamati, Μ. and Akamatis, Ι. (eds.), Πέλλα και η περιοχή της (Thessaloniki), 41–51.Google Scholar
Akamatis, Ι. 2006. “Πανεπιστημιακή ανασκαφή αγοράς Πέλλας. Ανασκαφικές περίοδοι 2002–2004”, Εγνατία 10, 239–70.Google Scholar
Akamatis, Ν. 2008. “Ερυθρόμορφη κεραμική από την Πέλλα”, Αρχαιολογική Εφημερίς 2008, 1–78.Google Scholar
Akamatis, N. 2012. “Τοπική παραγωγή της Πέλλας. Η μετάβαση από την κλασσική στην ελληνιστική περίοδο”, in Θʹ Eπιστημονική Συνάντηση για την Ελληνιστική Κεραμική.Google Scholar
Akamatis, N. 2013. Ερυθρόμορφη κεραμική από την Πέλλα. Το τοπικό εργαστήριο (Thessaloniki).Google Scholar
Akamatis, N. 2014. ‘Local red-figure pottery from the Macedonian kingdom: The Pella workshop’, in Sabetai, V. and Schierup, S. (eds.), The Regional Production of Red-figure Pottery: Greece, Magna Graecia & Etruria (Gösta Enbom Monographs vol. 4; Aarhus), 177–90.CrossRefGoogle Scholar
Aktseli, D. 1996. Altäre in der archaischen und klassischen Kunst. Untersuchungen zu Typologie und Ikonographie (Internationale Archäologie 28; Espelkamp).Google Scholar
Amandry, P. 1959. ‘Toreutique Achéménide’, Antike Kunst 2, 38–56.Google Scholar
Avronidaki, Ch. 2007. Ο Ζωγράφος του Άργου. Συμβολή στην έρευνα της βοιωτικής ερυθρόμορφης κεραμικής στο βʹ μισό του 5ου αιώνα π.Χ. (Athens).Google Scholar
Bairami, Κ. 2000. “Πελίκες ρυθμού Κέρτς με παράσταση Αμαζονομαχίας από τη Ρόδο”, Αρχαιολογικόν Δελτίον 55 Μελέτες 2, 193–212.Google Scholar
Bakalakis, G. 1971. ‘Die Lutrophoros Athen (ex Schliemann)–Berlin 3209’, Antike Kunst 14, 74–83.Google Scholar
Bažant, J., Bouzek, J., Dufková, M. and Ondřenová, I. 1978. Corpus Vasorum Antiquorum. Tchécoslovaquie 1. Prague, Université Charles 1 (Prague).Google Scholar
Beazley, J.D. 1942. Attic Red-Figure Vase Painters, 2nd edn (Oxford).Google Scholar
Beazley, J.D. 1971. Paralipomena: Additions to Attic Black-Figure Vase Painters and to Attic Red-Figure Vase Painters (Oxford).Google Scholar
Bell, M. 1981. Morgantina Studies I. The Terracottas (Princeton).Google Scholar
Bengtson, H. 1991. H Ιστορία της αρχαίας Ελλάδος. Από τις απαρχές μέχρι τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, trans. Gavrili, Α., 2nd edn (Athens).Google Scholar
Bérard, C. 1974. Anodoi. Essai sur l'imagerie des passages chthoniens (Rome).Google Scholar
Beschi, L. 1980. ‘Un nuovo tema della scultura funeraria attica’, in Στήλη. Τόμος εις μνήμην Νικολάου Κοντολέοντος (Athens), 463–72.Google Scholar
Besios, Μ. 2010. Πιερίδων Στέφανος: Πύδνα, Μεθώνη και οι αρχαιότητες της βόρειας Πιερίας (Katerini).Google Scholar
Bothmer, D. von 1957. Amazons in Greek Art (Oxford).Google Scholar
Burn, L. and Glynn, R. (eds.) 1982. Beazley Addenda: Additional References to ABV, ARV² and Paralipomena (Oxford).Google Scholar
Burns, J. 1988. ‘The use and origins of confronted heads in Greek and South Italian red-figure vase-painting’, in Πρακτικά του ΧΙΙ διεθνούς συνεδρίου κλασικής αρχαιολογίας. Αθήνα 4–10 Σεπτεμβρίου 1983 (Athens), 36–43.Google Scholar
Chamoux, F. 1957. ‘L'Athéna mélancolique’, Bulletin de Correspondance Hellénique 81, 141–59.CrossRefGoogle Scholar
Christou, Ch. 1968. Potnia Theron (Thessaloniki).Google Scholar
Chrysostomou, P. 1999. “Ο Μακεδονικός τάφος ΣΤʹ με τις σαρκοφάγους της Πέλλας”, in Αρχαία Μακεδονία VI. Ανακοινώσεις κατά το έκτο διεθνές συμπόσιο, Θεσσαλονίκη, 15–19 Οκτωβρίου 1996 (Thessaloniki), 281–306.Google Scholar
Chryssanthaki-Nagle, K. 2006. ‘Les protomés et les protomés-bustes féminines de Macédoine et de Thrace revisitées: l'example des protomés-bustes de la maison A de Tragilos’, Revue Archéologique 2006, 3–31.CrossRefGoogle Scholar
Clairmont, C.W. 1993. Classical Attic Tombstones (Kilchberg).Google Scholar
Cohen, A. 1997. The Alexander Mosaic. Stories of Victory and Defeat (Cambridge).Google Scholar
Comstock, M. and Vermeule, C. 1971. Greek, Etruscan and Roman Bronzes in the Museum of Fine Arts Boston (Boston).Google Scholar
Cook, B.F. 1990. ‘Cretan red-figured lekythoi’, Annual of the British School at Athens 85, 69–70.CrossRefGoogle Scholar
Coulié, Α. 2002. Études Thasiennes XIX. La Céramique thasienne à figures noires (Paris).Google Scholar
Croissant, F. 1983. Les protomés féminines archaïques. Recherches sur les representations du visage dans la plastique grecque de 550 a 480 av. J. C. (Paris).Google Scholar
Daux, G. 1960. ‘Chroniques des fouilles et découvertes archéologiques en Grèce en 1959’, Bulletin de Correspondance Hellénique 84, 601–953.Google Scholar
Delivorrias, A., Berger-Doer, G. and Kossatz-Deissmann, A. 1984. ‘Aphrodite’, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae II (Zürich), 2–151.Google Scholar
Dentzer, J.M. 1982. Le motif du banquet couché dans le Proche-Orient et le mond Grec du VIIe au IVe siècle avant J.-C. (Rome).Google Scholar
Descamps-Lequime, S. and Charatzopoulou, K. (eds.) 2011. Au royaume d'Alexandre le Grand. La Macédoine antique (Paris).Google Scholar
Devambez, P. and Kauffmann-Samaras, A. 1981. ‘Amazones’, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae Ι (Zürich), 586–653.Google Scholar
Drougou, S. 2005. Βεργίνα. Τα πήλινα αγγεία της μεγάλης Τούμπας (Athens).Google Scholar
Durand, J.L. and Schnapp, A. 1989. ‘Sacrificial slaughter and initiatory hunt’, in Bérard, C. (ed.), A City of Images. Iconography and Society in Ancient Greece, trans. Lyons, D. (Princeton), 53–70.Google Scholar
Elrashedy, F. Mohmoud 2002. Imports of Post-Archaic Greek Pottery into Cyrenaica. From the End of the Archaic to the Beginning of the Hellenistic Period (British Archaeological Reports International Series 1022; Oxford).Google Scholar
Englezou, Μ. 2005. Ελληνιστική κεραμική Κρήτης. Κεντρική Κρήτη (Athens).Google Scholar
Erickson, B.L. 2010. Crete in Transition. Pottery Styles and Island History in the Archaic and Classical Periods (Hesperia Supp. Vol. 45; Athens).CrossRefGoogle Scholar
Errington, M. 1986. Geschichte Makedoniens von den Anfängen bis zum Untergang des Kӧnigreiches (Munich).Google Scholar
Flagge, I. 1975. Untersuchungen zur Bedeutung des Greifen (Sankt Augustin).Google Scholar
Fleischer, R. 1984. ‘Artemis Ephesia’, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae II (Zürich), 755–63.Google Scholar
Fless, F. 2002. Rotfigurige Keramik als Handelsware. Erwerb und Gebrauch attischer Vasen im mediterranen und pontischen Raum während des 4. Jhs. v. Chr (Internationale Archäologie 71; Rahden).Google Scholar
Gajdukevič, V.F. 1971. Das bosporanische Reich (Berlin).Google Scholar
Gex, Κ. and McPhee, Ι. 1995. ‘Τhe Painter of the Eretria Cup: A Euboian red-figure vase-painter”, Antike Kunst 38, 3–10.Google Scholar
Gill, D.W.J. 1987. ‘METRU.MENECE: an Etruscan painted inscription on a mid-5th-century bc red-figure cup from Populonia’, Antiquity 61, 82–7.CrossRefGoogle Scholar
Gočeva, Z. and Popov, D. 1986. ‘Bendis’, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae III (Zürich), 95–7.Google Scholar
Gorbounova, X. 1997. ‘Arimaspoi’, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae VIII (Zürich), 529–34.Google Scholar
Hammond, Ν.G.L. and Griffith, G.T. 1979. A History of Macedonia. Volume II: 550–336 B.C. (Oxford).Google Scholar
Hammond, Ν.G.L. and Walbank, F.W. 1988. A History of Macedonia. Volume III: 336–167 B.C. (Oxford).Google Scholar
Herbert, S. 1977. Corinth VII.4. The Red-Figured Pottery (Princeton).Google Scholar
Jaeggi, O. 2012. ‘Attische Vasen des 4. Jhs. aus Kerč und Umgebung: Fragen zu Gebrauch, Verteilung und Rezeption’, in Schmidt, S. and Stähli, A. (eds.), Corpus Vasorum Antiquorum. Deutschland Beihefte V. Vasenbilder im Kulturtransfer. Zirkulation und Rezeption griechischer Keramik im Mittelmeerraum (Munich), 165–76.Google Scholar
Kahil, L. and Icard, N. 1984. ‘Artemis’, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae II (Zürich), 618–753.Google Scholar
Karamitrou-Mentesidi, G. 1995. “Ο μακεδονικός τάφος στους Πύργους Εορδαίας”, Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και Θράκη 9, 25–38.Google Scholar
Karamitrou-Mentesidi, G. 2008. Αιανή. Αρχαιολογικοί χώροι και μουσείο (Aiane).Google Scholar
Karamitrou-Mentesidi, G. and Kephalidou, E. 1999. “Τοπικά εργαστήρια αρχαϊκής και κλασικής κεραμικής από την Αιανή και τον νομό Κοζάνης”, in Αρχαία Μακεδονία VI. Ανακοινώσεις κατά το έκτο διεθνές συμπόσιο, Θεσσαλονίκη, 15–19 Οκτωβρίου 1996 (Thessaloniki), 537–62.Google Scholar
Κarouzou, S. 1962. ‘Scènes de palestre’, Bulletin de Correspondance Hellénique 86, 430–66.CrossRefGoogle Scholar
Karouzou, S. 1971. ‘Une tombe de Tanagra’, Bulletin de Correspondance Hellénique 95, 109–45.CrossRefGoogle Scholar
Kephalidou, E. 2001. ‘Late Archaic polychrome pottery from Aiani’, Hesperia 70, 183–219.CrossRefGoogle Scholar
Keramaris, A. 2009. “Ανασκαφική έρευνα στον Δρυμό”, Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και Θράκη 23, 227–35.Google Scholar
Kirchner, J. 1913–16. Inscriptiones Graecae II et III: Inscriptiones Atticae Euclidis anno posteriores. Part I, 1–2: Decrees and Sacred Laws, 2nd edn (Berlin).Google Scholar
Kogioumtzi, D. 2006. Untersuchungen zur attisch-rotfigurigen Keramikproduktion des 4. Jhs. v. Chr. (Berlin).Google Scholar
Kotitsa, Ζ. 2002. ‘Zinn auf Keramik: Entstehung und Verwendung eines Statussymbols in Makedonien’, Archäologischer Anzeiger 2002, 65–84.Google Scholar
Κotitsa, Ζ. 2003. ‘Verzinnte Keramik aus Makedonien: Wahrer Luxus oder billige Imitation?’ in Schmaltz, B. and Sӧldner, M. (eds.), Griechische Keramik im kulturellen Kontext (Κiel), 70–3.Google Scholar
Kotitsa, Z. 2006. Αιγίνιο Πιερίας. Κεραμική από το νεκροταφείο στη θέση “Μελίσσια” (Thessaloniki).Google Scholar
Kron, U. 1981. ‘Akamas et Demophon’, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae I (Zürich), 435–46.Google Scholar
Kunze-Götte, E. 1965. Corpus Vasorum Antiquorum. Deutschland 26, Stuttgart 1, Württembergisches Landesmuseum (Munich).Google Scholar
Kyriakou, A. 2008. Η στενόμακρη Τούμπα της Βεργίνας. Ταφικές πρακτικές στη Μακεδονία του 4ου αι. π. Χ. (Thessaloniki).Google Scholar
Lambrinoudakis, V., Bruneau, P., Palagia, O., Daumas, M., Kokkorou-Alewras, G. and Mathiopoulou-Tornaritou, E. 1986. ‘Apollon’, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae II (Zürich), 183–327.Google Scholar
Lane Fox, R.J. 2011. ‘Philip: Accession, ambitions and self–presentation’, in Lane Fox, R.J. (ed.), Brill's Companion to Ancient Macedon. Studies in the Archaeology and History of Macedon, 650 BC–300 AD (Leiden and Boston), 335–66.CrossRefGoogle Scholar
Langner, M. 2005. ‘Barbaren griechischer Sprache?–Die Bildwelt des bosporanischen Reiches und das Selbstverständnis seiner Bewohner”, in Fless, F. and Treister, M. (eds.), Bilder und Objekte als Träger kultureller Identität und interkultureller Kommunikation im Schwarzmeergebiet. Kolloquium in Zschortau/Sachsen vom 13.2–15.2.2004 (Rahden), 53–66.Google Scholar
Langner, M. 2012a. ‘Kam es auf die Bilder an?’, in Schmidt, S. and Stähli, A. (eds.), Corpus Vasorum Antiquorum. Deutschland, Beihefte V. Vasenbilder im Kulturtransfer. Zirkulation und Rezeption griechischer Keramik im Mittelmeerraum (Munich), 35–50.Google Scholar
Langner, M. 2012b. ‘Mantle-figures and the Athenization of Late Classical imagery’, in Schierup, S. and Bundgaard Rasmussen, B. (eds.), Red-figure Pottery in its Ancient Setting. Acts of the International Colloquium held at the National Museum of Denmark in Copenhagen, November 5–6, 2009 (Aarhus), 11–20.Google Scholar
Laubscher, Η.P. 1980. ‘Ein Athenakopf im Museo Barracco’, in Cahn, H.A. and Simon, E. (eds.), Tainia. Festchrift für R. Hampe (Μainz), 227–37.Google Scholar
Leventopoulou, M. 1997. ‘Gryps’, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae VIII (Zürich), 609–11.Google Scholar
Lilimpaki-Akamati, Μ. 1989–91. “Ανατολικό νεκροταφείο Πέλλας. Ανασκαφή 1989”, Αρχαιολογικόν Δελτίον 44–6 Μελέτες 1, 73–152.Google Scholar
Lilimpaki-Akamati, Μ. and Akamatis, N. 2014. Ανατολικό νεκροταφείο Πέλλας. Ανασκαφικές περίοδοι 1991–2007 (Thessaloniki).Google Scholar
Lo Porto, F. 1969. Corpus Vasorum Antiquorum. Italia 40, Torino II, Museo di Antichità (Rome).Google Scholar
Lullies, R. 1940. ‘Zur boiotisch rotfigurigen Vasenmalerei’, Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Athenische Abteilung 65, 1–27.Google Scholar
Lullies, R. 1952. Corpus Vasorum Antiquorum. Deutschland 6, München, Museum antiker Kleinkunst 2 (Munich).Google Scholar
Macdonald, B.R. 1981. ‘The emigration of potters from Athens in the late fifth century bc and its effect on the Attic pottery industry’, American Journal of Archaeology 85, 159–68.CrossRefGoogle Scholar
McPhee, Ι. 1981. ‘Some red-figure vase-painters of the Chalcidice’, Annual of the British School at Athens 76, 297–305.CrossRefGoogle Scholar
McPhee, I. 1986. ‘Laconian red-figure from the British excavation in Sparta’, Annual of the British School at Athens 81, 153–65.CrossRefGoogle Scholar
McPhee, Ι. 2001. ‘The red-figured pottery’, in Cambitoglou, A., Papadopoulos, J.K. and Jones, O.T. (eds.), Τοrone I. The Excavations of 1975, 1976 and 1978 (Athens), 353–90.Google Scholar
McPhee, I. and Kartsonaki, E. 2010. ‘Red-figure pottery of uncertain origin from Corinth: Stylistic and chemical analyses’, Hesperia 79, 113–43.CrossRefGoogle Scholar
Makaronas, Ch. 1960. “Ανασκαφαί Πέλλης 1957–1960”, Αρχαιολογικόν Δελτίον 16, 72–83.Google Scholar
Makaronas, Ch. and Yiouri, Ε. 1989. Οι οικίες αρπαγής της Ελένης και Διονύσου της Πέλλας (Athens).Google Scholar
Malten, L. 1914. ‘Das Pferd im Totenglauben’, Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts 29, 179–255.Google Scholar
Margos, R. 1980. ‘Une péliké attique à figures rouges du IVe siècle avant J.C.’, in Études d'archéologie grecque présentées à Violette Verhoogen (Brussels), 25–48.Google Scholar
Μetzger, H. 1951. Les représentations dans la céramique attique du IVe siècle (Paris).Google Scholar
Mitropoulou, E. 1976. Horses' Heads and Snake in Banquet Reliefs and their Meaning (Athens).Google Scholar
Μoore, Μ. 1997. The Athenian Agora XXX. Attic Red-Figured and White-Ground Pottery (Princeton).Google Scholar
Palagia, O. and Tracy, S.V. (eds.) 2003. The Macedonians in Athens (322–29 B.C.) (Oxford).Google Scholar
Panti, Α. 2008. Τοπική κεραμική από τη Χαλκιδική και το μυχό του θερμαϊκού κόλπου (Άκανθος, Καραμπουρνάκι, Σίνδος) (Thessaloniki).Google Scholar
Papakonstantinou-Diamantourou, D. 1971. Πέλλα Ι. Ιστορική επισκόπησις και μαρτυρίαι (Athens).Google Scholar
Paul-Zinserling, V. 1994. Der Jena Maler und sein Kreis (Mainz).Google Scholar
Pemberton, E.G. 2003. ‘Classical and Hellenistic pottery from Corinth and its Athenian connections’, in Williams, C.K. II and Bookidis, N. (eds.), Corinth: Results of Excavations Carried out by the American School of Classical Studies at Athens, Vol. 20. Corinth, the Centenary, 1896–1996 (Princeton), 167–79.Google Scholar
Petsas, Ph. 1963. “Ανασκαφή αρχαίου νεκροταφείου Βεργίνης”, Αρχαιολογικόν Δελτίον 18 Χρονικά 2, 217–32.Google Scholar
Pingiatoglou, S. 2004. “Αφροδίτης άνοδοι”, in Iakov, D. and Papazoglou, E. (eds.), Θυμέλη. Μελέτες χαρισμένες στον καθηγητή Ν.Χ. Χουρμουζιάδη (Heraklion), 369–88.Google Scholar
Roaf, M. 1983. Sculptures and Sculptors at Persepolis (Iran 21; London).CrossRefGoogle Scholar
Robinson, D. 1933. Olynthus V. Mosaics, Vases and Lamps of Olynthus found in 1928 and 1931 (Baltimore).Google Scholar
Robinson, D. 1950. Olynthus XIII. Vases found in 1934 and 1938 (Baltimore).Google Scholar
Romiopoulou, Κ. 1964. “Αγγεία του 4ου αιώνος π.Χ. εκ των ανασκαφών της Αμφιπόλεως”, Αρχαιολογική Εφημερίς 102, 91–104.Google Scholar
Rostovtzeff, M. 1919. ‘Le culte de la grande déesse dans la Russie méridionale’, Revue des Études Grecques 32, 462–81.CrossRefGoogle Scholar
Rostovtzeff, M. 1993. ‘Der iranische Reitergott und Südrußland’, in Rostovtzeff, M., Skythien und der Bosporus, Band II: wiederentdeckte Kapitel und Verwandtes, new German edition, translated and edited by Heinen, H. (Stuttgart), 153–68.Google Scholar
Sampetai, V. 2001. Corpus Vasorum Antiquorum. Greece 6, Thebes 1, Archaeological Museum (Athens).Google Scholar
Sampetai, V. 2004. “Μελαμβαφής και ύστερη ερυθρόμορφη κεραμική από νεκροταφείο της Βοιωτίας”, in ΣΤʹ Επιστημονική Συνάντηση για την Ελληνιστική κεραμική. Προβλήματα χρονολόγησης. Κλειστά σύνολα-εργαστήρια. Βόλος 17–23 Απριλίου 2000 (Athens), 461–72.Google Scholar
Sampetai, V. 2006. “Μικρά αγγεία μικρές στιγμές: 1. Οι ερυθρόμορφες αρυβαλλοειδείς λήκυθοι του Μουσείου Μπενάκη”, Μουσείο Μπενάκη 6, 23–44.Google Scholar
Saripanidi, V. 2012. Corpus Vasorum Antiquorum. Greece 13. Thessaloniki, Aristotle University, Cast Museum (Athens).Google Scholar
Savvopoulou, Th. 1992. “Ο βʹ ταφικός τύμβος της Τούμπας Παιονίας”, Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και Θράκη 6, 425–31.Google Scholar
Schauenburg, K. 1982. ‘Arimaspen in Unteritalien’, Revue Archéologique 1982, 249–62.Google Scholar
Schefold, K. 1934. Untersuchungen zu den kertscher Vasen (Berlin and Leipzig).Google Scholar
Schöne-Denkinger, A. 2012. ‘Import und Imitation attischer Bilder in Böotien’, in Schmidt, S. and Stähli, A. (eds.), Corpus Vasorum Antiquorum. Deutschland, Beihefte V. Vasenbilder im Kulturtransfer. Zirkulation und Rezeption griechischer Keramik im Mittelmeerraum (Munich), 139–49.Google Scholar
Sgouropoulou, Ch. 2000. “Η εικονογραφία των γυναικείων κεφαλών στα αγγεία Κέρτς”, Αρχαιολογικόν Δελτίον 55 Μελέτες 1, 213–34.Google Scholar
Sgouropoulou, Ch. 2004. “Ο κόσμος της Ανατολής στην ελληνική αγγειογραφία της ύστερης κλασικής εποχής”, Εγνατία 8, 203–37.Google Scholar
Sidorova, N. and Tugusheva, O. 2000. Corpus Vasorum Antiquorum. Russia 5, Moscow 5, Pushkin State Museum of Fine Arts (Moscow).Google Scholar
Siganidou, M. 1981. “Ανασκαφές Πέλλας”, Πρακτικά της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας 1981, 42–54.Google Scholar
Skordou, Μ. 1997. “Ύστατες ερυθρόμορφες πελίκες από την επαρχία Κισάμου”, in Kypraiou, L. (ed.), Ελληνιστική κεραμική από την Κρήτη (Chania), 36–61.Google Scholar
Stähler, K. 1978. ‘Griechische Vasen des archäologischen Museums der Universität Münster’, Boreas 1, 175–93.Google Scholar
Talcott, L. and Philippaki, B. 1956. ‘Figured pottery’, in Talcott, L., Small Objects from the Pnyx, vol. 2 (Hesperia Supplement 10; Princeton), 1–77.Google Scholar
Themelis, P.G. and Touratsoglou, G.P. 1997. Οι τάφοι του Δερβενίου (Athens).Google Scholar
Τhompson, Η.Α. 1987. ‘Τwo centuries of Hellenistic pottery’, in Thompson, Η.Α., Thompson, D.B. and Rotroff, S.I. (eds.), Hellenistic Pottery and Terracottas (Princeton), 11–180.Google Scholar
Thönges-Stringaris, R.N. 1965. ‘Das griechische Totenmahl’, Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Athenische Abteilung 80, 1–99.Google Scholar
Tiverios, Μ. 1976. Ο Λυδός και το έργο του (Athens).Google Scholar
Tiverios, Μ. 1988. Προβλήματα της μελανόμορφης αττικής κεραμικής (Thessaloniki).Google Scholar
Tiverios, Μ. 1989. “Από τη νησιώτικη κεραμική παραγωγή των αρχαϊκών χρόνων στο βορειοελλαδικό χώρο”, Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και Θράκη 3, 615–23.Google Scholar
Tiverios, Μ. 1991. “Παναθηναϊκοί αμφορείς από την Πέλλα”, Αρχαιολογική Εφημερίς 130, 15–44.Google Scholar
Tiverios, Μ. 2000. Μακεδόνες και Παναθήναια. Παναθηναϊκοί αμφορείς από τον βορειοελλαδικό χώρο (Athens).Google Scholar
Tiverios, M.A. 2011. ‘An Archaic alphabet on a Thasian kylix’, in Tsetskhladze, G.R. (ed.), The Black Sea, Greece, Anatolia and Europe in the First Millennium B.C. (Leuven), 317–30.Google Scholar
Touratsoglou, Ι. 1973–4. “Διαπλάτυνσις οδού από Σ.Σ. Βεροίας προς Βέροιαν”, Αρχαιολογικόν Δελτίον 29 Χρονικά 3, 714–17.Google Scholar
Trias de Arribas, G. 1968. Ceramicas Griegas de la Peninsula Iberica. Tomo II. Indices y Laminas (Valencia).Google Scholar
Trofimova, A.A. (ed.) 2007. Greeks on the Black Sea. Ancient Art from the Hermitage (Los Angeles).Google Scholar
Tugusheva, O. 2003. Corpus Vasorum Antiquorum. Russia 6, Moscow 6, Pushkin State Museum of Fine Arts (Moscow).Google Scholar
Tzanakaki, Κ. 1997. “Ερυθρόμορφες πελίκες στο μουσείο Ρεθύμνου”, in Kypraiou, L. (ed.), Ελληνιστική κεραμική από την Κρήτη (Chania), 19–35.Google Scholar
Tzanavari, K. and Philis, K. 2002. “Σύνολα κεραμικής από τα νεκροταφεία της αρχαίας Λητής”, Αρχαιολογικόν Δελτίον 57 Μελέτες, 155–211.Google Scholar
Vdovichenko, Ι.Ι. 2008. Ancient Painted Pottery in the Northern Black Sea Area (7th–4th Centuries bc) (Simferopol).Google Scholar
Vedder, U. 1985. Untersuchungen zur plastischen Austattung attischer Grabanlagen des 4. Jhs. v.Chr. (Frankfurt).Google Scholar
Vikela, E. 2008. ‘The worship of Artemis in Attica: Cult places, rites, iconography’, in Kaltsas, N. and Shapiro, Α. (eds.), Worshiping Women, Ritual and Reality in Classical Athens (New York), 79–87.Google Scholar
Vokotopoulou, I. 1982. ‘Phrygische Helme’, Archäologishce Anzeiger 1982, 497–520.Google Scholar
Vokotopoulou, Ι. 1990. Οι ταφικοί τύμβοι της Αίνειας (Athens).Google Scholar
Vos, M.F. 1991. Corpus Vasorum Antiquorum. The Netherlands 7, Leiden 4, Rijksmuseum van Oudheden (Leiden).Google Scholar
Walter, H. 1958. ‘Zu den attischen Amazonenbildern des vierten Jahrhunderts v. Chr.’, Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts 73, 36–47.Google Scholar
Waurick, G. 1988. ‘Helme der hellenistischen Zeit und ihre Vorläufer’, in Bottini, A. (ed.), Antike Helme. Sammlung Lipperheide und andere Bestände des Antikenmuseums Berlin (Mainz), 151–80.Google Scholar
Wiesner, J. 1963. ‘Studien zu dem Arimaspenmotiv auf tarentiner Sarkophagen’, Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts 78, 200–17.Google Scholar
Woysch-Méautis, D. 1982. La représentation des animaux et des êtres fabuleux sur les monuments funéraires grecs. De l'époque archaїque à la fin du IVe siècle av. J. C. (Lausanne).Google Scholar
Yiouri, Ε. 1972. “Η κεραμεική της Χαλκιδικής στον 4ο αι. π.Χ.”, in Pantermalis, D., Romiopoulou, K. and Mavropoulou-Tsioumi, Ch. (eds.), Κέρνος. Τιμητική προσφορά στον καθηγητή Γεώργιο Μπακαλάκη (Thessaloniki), 6–14.Google Scholar
Zaphiropoulou, Ph. 1970. ‘Vases peintes du Musée de Salonique’, Bulletin de Correspondance Hellénique 94, 361–435.CrossRefGoogle Scholar