1 Journal of Laws of the Polish Republic, No. 82, item 598.

2 J. of L., No. 57, item 502.

3 J. of L., No. 100, items 926 and 927, amended in 1936.

4 J. of L., No. 111, item 733.

5 J. of L., No. 93, items 834 and 836.

6 Statute of March 49, 1926, J. of L., No. 48, item 286.

7 Statute of February 5, 1924, J. of L., No. 31, item 306 amended in 1928.

8 J. of L., No. 60, item 571.

9 Statute of August 2, 1926, J. of L., No. 101, item 580.

10 Statute of June 3, 1919, J. of L., No. 44, item 315.

11 See the posthumous and post-war edition of Boy's pamphlets and essays: Tadeusz Żeleński (Boy), Nasi okupanci, i inne szkice publicystyczne. (Warszawa, 1945). Significantly, the Communist censorship did not delete some anti-communist passages (pp. 6-7) in order to reprint Boy's attacks on the Church hierarchy.

12 Referat przygotowawczy do prac nad skodyfikowaniem jednolitego prawa ksiqg ziemskich… . Dr. Fryderyka Zolla. Komisja Kodyfikacyjna Rp.P., Podsekcja II, prawa cywilnego, torn I, zesz. i. Og. zb. No. 49 (Warszawa, 1930), pp. 7, 8, 11, 15, 19, 21.

13 Exact figures in W. Parker Mauldin and Donald S. Akers, The Population of Poland, U. S. Dept. of Commerce, Bureau of the Census, Series P-90, No. 4 (1954), pp. 32-36, 117.

14 From June 12, 1945 until November 12, 1946, the date of enactment of the last decree of the series containing general provisions of the civil law (J of L., No. 67, item 369).

15 For an able and scholarly analysis of the main decrees see Georg Fedynskyj in Juristische Blätter, Vol. 6g, No. g (Vienna, 1947), pp. 194-98, No. 14 (1947), pp. 302-7, No. 18 (1947), pp. 394-96 and Vol. 70, No. 9 (1948), pp. 206-11.

16 Demokratyczny przeglqd prawniczy, I-II, Nos. 1-2 (1947), p. 19.

17 Maria Cybulska, “Po roku stosowania nowego prawa małzeńskiego,” Panstwo i Prawo, (1947), zesz. 4, pp. 57-62.

18 Jan Szułdrzyński, The Family in The Pattern of Life in Poland, Mid-European Research and Planning Centre (Paris, May 1952), p. 54.

19 W. Parker Mauldin and Donald S. Akers, The Population of Poland, U. S. Bureau of the Census, Series P-go, No. 4 (Washington, D.C. 1954), pp. 4, 20-21, 42, 46; and t/JV. Demographic Yearbook, 1953, U.N. Statistical Office, Dept. of Economic Affairs (N.Y., 1953), pp. 260-61, 604-5.

20 Decree of August 29, 1945, J. of L., No. 40, item 223.

21 Decree of August 29, 1945, on procedure in cases of declaration of death and establishment of demise. J. of L., No. 40, item 226.

22 Kodeks cywilny Rp.P. Księga pierwsza, Przepisy ogólne. Ignacy Łyskowski prof. Uniw. Warsz. Projekt, Część pierwsza (Art. 1-128) Warszawa, dn. 20 stycznia 1928. Komisja Kodyfikacyjna Rp.P., Podsekcja III, prawa cywilnego, torn I, zesz. 3a, Og. zb. No. 35, Art. 63, p. 11.

33 Decree of September 25, 1945, J. of L., No. 48, item 270.

34 Projekt prawa małżenskiego uchwalony przez Komisję Kodyfikacyjnq 28 maja 1929, Komisja Kodyfikacyjna, Podsekcja I, prawa cywilnego, tom I, zesz. 1, (Warszawa, 1931), Og. Zb. No. 57.

25 The pre-war draft proposed twenty years for men and seventeen years for women (Art. 7).

26 Z okazji zakoiiczenia unifikacji prawa cywilnego,” Demokratyczny przeglqd prawniczy (January-February 1947), Nos. 1-2, p. 9.

27 The pre-war draft contained an ingenious compromise solution between the rigid exclusive and obligatory system of civil marriages and the system of exclusively religious marriages prevailing in Central, Southern and Eastern Poland. A religious marriage ceremony was to be equally valid as a civil one if it was certified by a marriage protocol drawn up by officiating clergymen. Such a protocol had to be submitted to the official of vital statistics as a basis for an official marriage certificate (akt matienstwa). It is interesting to add that precisely this compromise solution was most offensive to Church authorities because such a religiously concluded marriage could under the pre-war draft be dissolved by divorce in state courts. That was completely unacceptable to the Church. The good intentions of Prof. Lutostański actually produced an unexpected reverse result making matters even worse.

28 Decree of September 25, 1945, J . of L., No. 48, item 271, Przepisy wprowadzajqce prawo małżeńskie..

29 Hazard, John N., Law of Social Change in US.S.R. (London, 1953), pp. 247-48Google Scholar and 266-67.

30 Seweryn Szer, “Nowe prawo małżeńskie,” Par'istwo i Prawo, r. I, zesz. 2 (April, 1946), p. 35.

31 Case WNC 639/46 quoted by Maria Cybulska, “Po roku stosowania nowego prawa małżeńskiego,” Panstwo i Prawo, II, No. 4, (April, 1947), 62. The procedural provisions concerning law suits in matrimonial matters enacted in the introductory law (Przepisy wprowadzajqce prawo małżeńskie, J. of L., No. 48, item 271, Art. VIII) stress the obligation of the court to try to reconcile the estranged spouses in view of the social importance of the durability of marriage and provide that the court is not bound in annulment and divorce proceedings by an acknowledgment of the claim by the respondent nor by his admission of facts adduced by the plaintiff. The court can admit evidence which the parties have waived or even objected to and can take the oath from a witness or expert even if the parties have freed him from it. The marriage proceedings are different from a regular civil law suit where the parties by their action are in complete control of the subject matter.

32 Hazard, John N., Law and Social Change in the U.S.S.R. (London, 1953), pp. 246 Google Scholar-48, 255-59. 266-73.

33 J. of L., No. 31, item 196.

34 Projekt majatkowego prawa małżeńskiego, referent Prof. Karol Lutostański, Komisja Kodyfikacyjna, Podkomisja prawa majątkowego małżeńskiego. Zesz. 1. Og. zb. No. 83. (Warszawa, 1934), p. 6.

35 A special category of reserve property nonalienable and immune to execution and seizure. Sprawozdanie Prezydenta Komisji Kodyfikacyjnej za czas od 1 czerwca 1934 do 31 marca 1937, Komisja Kodyfikacyjna, Dział ogólny, zesz. 17. Og. zb. No. 90 (Warszawa, 1937). PP-8-10.

36 Projekt prawa małżeńskiego majątkowego uchwalony w pierwszym czytaniu przez Podkomisje prawa małżeńskiego majątkowego Komisji Kodyfikacyjnej, Komisja Kodyfikacyjna, Podkomisja prawa małżeńskiego majątkowego, zesz. 2, Og. zb. No. 93 (Warszawa, 1937).

37 A complete separation of property; 2) a system of general community of all goods and earnings already during marriages excluding only personal property; 3) a system of joint earnings during matrimony, and 4) a community of property mortis causa. The system of complete separation of property is compulsory ex lege in case one of the spouses is declared incompetent or bankrupt.

38 J.ofL., No. 6, item 52.

39 Rodzina, Projekt dziatu polskiego Kodeksu cywilnego o stosunkach prawnych rodzicdw i dzieci, Referent Prof. Stanisiaw Gołąb, Komisja Kodyfikacyjna, Podkomisjaprawa o stosunkach z pokrewieśwa i opieki, zesz. 1 Og. zb. No. 84. (Warszawa, 1934).

40 Sprawozdanie Prezydenta Komisji Kodyfikacyjnej za czas od i czerwca 1934 do 31 marca 1937, Komisja Kodyflkacyjna, Dział ogó1ny zesz. 17. Og. zb. No. 90 (Warszawa, 1937), p. 12.

41 J. of L., No. 57, item 319.

42 Projekt prawa rzeczowego uchwalony w pierwszym czytaniu przez podkomisje prawa rzeczowego Komisji Kodyfikacyjnej, Komisja Kodyflkacyjna, Podkomisja prawa rzeczowego zesz. 1. Og. zb. No. 92 (Warszawa, 1937).

43 Ibid., p. 4, and Sprawozdanie Prezydenta Komisji Kodyfikacyjnej … , Komisja Kodyflkacyjna, Dział ogó1ny zesz. 17. Og. zb. No. 90, p. 33 and 36.

44 Stefam M. Grzybowski, “Wiasność w projekcie prawa rzeczowego, Uwagi ogó1ne,” Państwo i Prawo (June, 1946), r. I, zesz. 4, pp. 16-27.

45 “Z okazji zakoticzenia unifikacji prawa cywilnego,” Demokratyczny przegląd prawniczy, Nos. 1-2, r. III (January-February, 1947), p. 9.

46 Such as the admissibility to use in an emergency the property of another person in order to avert a danger imminent to person or property subject to compensation (904 BGB, Art. 701, Swiss Code, Art. 29 decree of 1946). Or the limitation of the spatial scope of ownership over the air column above and the subsoil beneath the ground as far as the reasonable interest of the owner extends (905 BGB Art. 667, Swiss Code, Art. 30 decree of 1946).

47 J. of L., No. 50, item 280.

48 Decree October 26, 1945, J. of L., No. 50, item 279 and executive order of April 7, 1946 (J. of L., No. 16, item 112). It seems that in practice only very restricted use was made of private building rights in the reconstruction of Warsaw.

49 J. of L., No. 57, item 320.

50 Decree of October 8, 1946, J. of L., No. 60, item 328.

51 Sprawozdanie Prezydenta Komisji Kodyfikacyjnej za czas od 1 czerwca 1934 do ) 31 marca 193J, Komisja Kodyfikacyjna, Dzial og61ny zesz. 17, Og. zb. No. 90, pp. 18-20.

52 ibid., p. 19.

53 ibid., p. 19.

54 The decree foresees three regular forms: a holographic last will (Art. 79), a last will recorded by the local burgomaster or bailiff or his official in the presence of 2 witnesses (Art. 80) and a notarial last will (Art. 81). There are 3 extraordinary forms: orally before 3 witnesses, 1) during an emergency, 2) during a journey by sea or air and, 3) during war, mobilization or in war captivity (Art. 82-84).

55 Ibid., p. 19.

56 J. of L., No. 67, item 369.

57 Projekt czfici ogdlnej kodeksu cywilnego z uzasadnieniem, Referent Prof. Ignacy Łyskowski, Komisja Kodyfikacyjna, Podkomisja III prawa cywilnego, torn I zesz. 3a-5e, Og. zb. No. 35, 36, 50, 51, 66 (1928-32).

58 Sprawozdanie Prezydenta Komisji Kodyfikacyjnej za czas od i czerwca 1934 do ﹜i marca I9H, Komisja Kodyfikacyjna, Dział ogó1ny, zesz. 17, Og. zb. No. 90 (Warszawa, 1937), p. 20.

59 But even Prof, Łyskowski's draft of 1928 was influenced in this matter not only by French jurisprudence but also by the Soviet code of 1922. It stressed “the social and economic purpose” of legal relations. (Kodeks cywilny Rp. P., Księga pierwsza, Przepisy ogólne; Ignacy Łyskowski, Warszawa dn. 20 stycznia 1928, Uzasadnienie, Część pierwsza (Art. 1-128). Komisja Kodyfikacyjna Rp. P., Podkomisja III prawa cywilnego, Tom I zesz. 3b, Og. zb. No. 36, pp. 18-19 a “ d ibid… . Warszawa dn. 16 kwietnia 1932, Projekt, Część trzecia, O stosunkach prawnych (Art. 162-169). Komisja Kodyfikacyjna, Podsekcja III, Prawa cywilnego, torn I, zesz. 3e, Og. zb. No. 66, Art. 164-165, p. 5.

60 Prof. Jan Wasilkowski, member of the pre-war Codification Commission, Dr. Aleksander Wolter, staff member of the same Commission, Seweryn Szer, Vicedirector of the Legislative Department of the Ministry of Justice, Judge J. Witecki and Judge M. Lisiewski. See Projekt część ogólne] kodeksu cywilnego, Demokratyczny przeglqd prawniczy, r. III, No. 12 (December, 1947), p. 19.

81 Jan Wasilkowski, Stosunki prawne miedzy malionkami w prawie socjalnym, Państwo i Prawo (April, 1950), zesz. 4, p. 118.

62 The draft was published in Demokratyczny przegląd prawniczy, 1947, No. 12, pp. 19-24; 1948, No. 4, pp. 8-11, No. 6, pp. 10-13, No. 8, pp. 3-9, No. 9, pp. 15-19, No. 10, PP- 39-4o. No. 11, pp. 45-57, No. 12, pp. 31-38; 1949, No. 1, pp. 42-49, No. 2, pp. 37-40, No. 3, pp. 31-36.

63 Sentence of October 13, 1946, WNC 639/46, Partstwo i prawo (April, 1947), r. II, z. 4, p. 62 and ruling WaC 126/45 Zbiór orzeczeń Sadu Najwyzszego, No. 87 (1948) and Henryk świątkowski, “Z zagadnieii nowego prawa małżeńskiego,” Pafistwo i prawo (March, 1946), r. I, z. 1, p. 24.

64 Jan Wasilkowski, “Kodyfikacja prawa cywilnego w Polsce,” Nowe prawo, No. 12 (1950), p. 7; Seweryn Szer, “Z zagadnieri kodyfikacji prawa spadkowego (Uwagi ogólne),” Panstwo i prawo (May-June, 1951), zesz. 5-6, p. 918.

65 Jan Wasilkowski, “Stosunki prawne miedzy mafzonkami w prawie socjalnym,” Panstwo i prawo (April, 1950), zesz. 4, p. 120.

66 Demokratyczny przeglqd prawniczy, Nos. 8-9 (1949), pp. 30-35.

67 The civil section of the Polish Czechoslovak Commission for Juridical Cooperation decided to coordinate the ideological principles of civil codes of both countries and to introduce a “social reform of family obligations.” On the basis of ideological theses presented by Prof. J. Jodłowski, rapporteur of family law in the Polish Diet, presented in Rome during the International Congress of the Communist-dominated Association of Democratic Jurists (October 28-November 1, 1949) two parallel codes were enacted: the Czechoslovak statute on family law of December 7, 1949, No. 265 Sb. and the above Polish code of June 27, 1950. (S. Szer, “Wspó1praca polsko-czechostowacka w dzie dzinie prawa cywilnego,” Demokratyczny przegląd prawniczy 1948, Nos. 8-9; S. Szer, “Kodeks rodzinny,” Demokratyczny przegląd prawniczy 1950, No. 3; “Zagadnienie prawa rodzinnego na IV Kongresie Międzynarodowego Zrzeszenia Prawnik6w Demokratycznych,” Demokratyczny przeglqd prawniczy, No. 2 (1950), p. 43.

68 J. of L., No. 34, item 308.

69 J. of L., No. 34, item 311.

70 The family code of 1950 covers in 93 articles matters which extended over 246 articles in the 1945-46 codes.

71 The Czechoslovak family code of December 7, 1949, No. 265 Sb. speaks of “deep and lasting disruption” (hluboký a trva rozurat) Par. 30. Zakon o pravu rodinnem 1950 (Praha), p. 81.

72 Divorce cannot be decreed if it is demanded by a spouse exclusively guilty of the disruption of community unless the other spouse consents to the divorce. However even without such consent, the court can, in exceptional cases, decree the divorce taking into consideration the social interest if the spouses are separated for a long time” (Art. 30).

73 See Jan Wasilkowski, “Stosunki prawne mie;dzy matzonkami w prawie socjalnym,” Patistivo iPrawo (April, 1950), zesz. 4, p. 127.

74 Art. 67(2) of the new Polish Constitution of 1952 provides that birth out-of-wedlock does not diminish the rights of the child.

75 The principle of legal equality of women was further stressed by Art. 66 of the new Polish Constitution of 1952.

76 Wasilkowski, ibid., p. 120.

77 Statute of July 18, 1950, / . of L., No. 34, item 311.

78 These matters were previously covered by the decree of 1946 on general provisions of civil law, by the decree of August 29, 1945, on law of persons (J. of L., No. 40, item 223) and the general part of the code of obligations of 1933.

79 Seweryn Szer, Prawo cywilne, Część ogólna, Wydawnictwo Ministerstwa Sprawiedliwosci (Warszawa, 1950), pp. 30-31; Genkin, D. M., Sovetskoe grazhdanskoe pravo (Moskva, 1944), pp. 35–36 Google Scholar; Art. 130 of the Stalin Constitution of 1936 refers to “the duty to respect the rules of socialist intercourse.“.

80 Art. l, restricting the protection of private rights to their exercise in accordance with their social and economic purpose, does not touch the moral aspect and confines itself to objective legal considerations.

81 Jan Wasilkowski, ibid., p. 119.

82 Art. II of the introductory provisions, J. of L., No. 34, item 312.

83 Seweryn Szer, “Z zagadnien kodyfikacji prawa spadkowego (Uwagi ogólne),” Panstwo i prawo, Nos. 5-6 (May-June, 1951), pp. 910-24.

84 Adam Szpunar, “Zachowek w polskim prawie spadkowym,” Państwo i Prawo, r. Ill, No. 8 (August, 1948), p. 51. The danger that the system of reserve property divided in natura among the necessary heirs must lead to splitting up of peasant farms into undersized unproductive units has been stressed by Jerzy Wiszniewski, “System projektu kodeksu cywilnego P.R.L.,” Państwo i Prawo r. X, zesz. 1 (January, 1955), p. 58. But such a result might not be unwelcome to the Warsaw Government, eager to promote the “voluntary” expansion of kolkhozes..

85 Jan Wasilkowski, “Zagadnienie hipoteki i ksiag wieczystych w przyszłym polskim prawie cywilnym,” Państwo i Prawo, r. X, No. 4-5 (April-May, 1955), pp. 587-610.

86 J. of L., No. 33, item 242.

87 Jerzy Wiszniewski, “System projektu kodeksu cywilnego P.R.L.,” Państwo i Prawo, r. X, No. 1 (January, 1955), p. 48.

88 Nowe drogi, No. 3 (1954), pp. 41-42.

89 Wasilkowski, ibid., p. 609.

90 Sesja naukowa poswiecona projektowi kodeksu cywilnego P.R.I.,” Państwo i Prawo, r. X, No. 1 (January, 1955), p. 122.

91 Gordon Skilling, “The Soviet Impact on the Czechoslovak Legal Revolution,” Soviet Studies, VI, No. 4 (April, 1955) 370.

92 Genkin, in Grazhdanskoe pravo (Moskva, 1944)Google Scholar, I, 12-13; VIII sesd VKP(b) i zadachi nauki socialisticheskovo prava, Sov. gosudarstvo i pravo, No. 3 (1939). p. 22.

93 Seweryn Szer, Prawo cywilne, Część ogólna (Warszawa, Wydawnictwo Ministerstwa Sprawiedliwości, 1950), p. 10.

94 Ibid., pp. 25,78-79.

95 Dr. Jan Wasilkowski i Dr. Aleksander Wolter, “Projekt kodeksu cywilnego, CzeSc ogolna,” Demokratyczny przegląd prawniczy, r. IV, No. 1 (January, 1948), p. 11.

96 Jan Wasilkowski, “Stosunki prawne miedzy małzonkami w prawie socjalnym,” Państwo i Prawo, No. 4 (April, 1950), p. 119, footnote 3.