Book contents
- Frontmatter
- Contents
- Prze-pisać taneczny modernizm: sieci
- Metodologie: usieciowianie tanecznego modernizmu
- Transmisje: transnarodowe trajektorie tanecznego modernizmu
- Poszerzenia: taneczny modernizm w słowiańskiej Europie Środkowej
- Methodologies: Networking Dance Modernism
- Transmissions: Transnational Trajectories of Dance Modernism
- Expansions: Dance Modernism in Slavic Central Europe
- Biogramy autorów
- Authors’ Biographies
- Indeks / Index
- Miscellaneous Endmatter
- Miscellaneous Endmatter
Taniec polski w sieci transkulturowych powiązań (1918–1939)
Published online by Cambridge University Press: 01 March 2024
- Frontmatter
- Contents
- Prze-pisać taneczny modernizm: sieci
- Metodologie: usieciowianie tanecznego modernizmu
- Transmisje: transnarodowe trajektorie tanecznego modernizmu
- Poszerzenia: taneczny modernizm w słowiańskiej Europie Środkowej
- Methodologies: Networking Dance Modernism
- Transmissions: Transnational Trajectories of Dance Modernism
- Expansions: Dance Modernism in Slavic Central Europe
- Biogramy autorów
- Authors’ Biographies
- Indeks / Index
- Miscellaneous Endmatter
- Miscellaneous Endmatter
Summary
Przypadające na pierwsze dwie dekady XX wieku dynamiczne zmiany w zakresie estetyki tańca i techniki posługiwania się ciałem dostrzegalne są przede wszystkim w Niemczech i we Francji. W decydującym stopniu w tych dwóch krajach na tle szerszego zjawiska, jakim była awangarda artystyczna obejmująca różne dziedziny sztuki, najwcześniej wykrystalizowała się zapowiedź modernistycznych form i gatunków tańca. Stworzone zostały wówczas podstawy nowych teorii ruchu, które dotyczyły nie tylko tańca artystycznego, ale także powszechnej kultury cielesnej. Nic więc dziwnego, że artyści w tych krajach byli też najbardziej otwarci na inspiracje płynące z Ameryki Północnej i potrafili je twórczo wykorzystać w procesie reformowania tańca na starym kontynencie. Działające w tych krajach coraz liczniejsze zespoły i szkoły tańca miały niebywałą moc przyciągania twórców z innych krajów, zwłaszcza z obszaru Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie wiele narodów – podobnie jak Polacy – nie posiadało wówczas suwerennego państwa, a czasami wręcz narodowych instytucji kultury. Można zatem powiedzieć, że do zakończenia I wojny światowej kanały transferu idei i technik tańca modernistycznego były stosunkowo ograniczone i działały jednokierunkowo – adepci tańca z Europy Środkowo-Wschodniej kształcili się i doskonalili technikę tańca w ośrodkach zachodnioeuropejskich, tam rozwijali własne koncepcje ruchu scenicznego i najczęściej tam również kontynuowali karierę sceniczną. Rudolf Laban urodził się w słowackim Presburgu (Bratysława), Rosalia Chladek pochodziła z czeskiego Brünn (Brno), miejscem urodzin Marie Rambert była Warszawa, a polskiego pochodzenia Wacław Niżyński urodził się w ukraińskim Kijowie, jego zaś siostra Bronisława Niżyńska w białoruskim Mińsku, by przywołać tylko kilka przykładów. Tak więc proces migracji artystów do ośrodków niemieckich i francuskich sprawił, że europejski taniec modernistyczny od początku był zjawiskiem transnarodowym i transkulturowym.
Sytuacja ta zmieniła się zasadniczo w roku 1918, gdy w wyniku zakończenia wojny nastąpiło znaczące przemeblowanie na politycznej mapie Europy. Odzyskanie niepodległości, na przykład w przypadku Polski, Ukrainy, Litwy, Czechosłowacji, stało się niebywale silnym impulsem do tworzenia narodowych instytucji artystycznych i wyrażania przez sztukę własnej tożsamości narodowej. Ograniczając tutaj rozważania do rozwoju tańca modernistycznego w Polsce między dwiema wojnami i roli, jaką w tym procesie odegrały wpływy teorii i nurtów zagranicznych, trzeba stwierdzić, że stan wyjściowy, jakim dysponowała polska scena tańca w roku 1918, był niezwykle ubogi. Wynikało to przede wszystkim z konserwatywnego stosunku do tańca na scenach operowych i preferowania – pod wpływem tradycji rosyjskiej – techniki klasycznej.
- Type
- Chapter
- Information
- Re-writing Dance Modernism: Networks , pp. 229 - 242Publisher: Jagiellonian University PressPrint publication year: 2023