Skip to main content Accessibility help
×
Hostname: page-component-78c5997874-g7gxr Total loading time: 0 Render date: 2024-11-03T03:56:12.167Z Has data issue: false hasContentIssue false

Taniec polski w sieci transkulturowych powiązań (1918–1939)

Published online by Cambridge University Press:  01 March 2024

Julia Hoczyk
Affiliation:
Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, Warsaw
Wojciech Klimczyk
Affiliation:
Jagiellonian University, Krakow
Get access

Summary

Przypadające na pierwsze dwie dekady XX wieku dynamiczne zmiany w zakresie estetyki tańca i techniki posługiwania się ciałem dostrzegalne są przede wszystkim w Niemczech i we Francji. W decydującym stopniu w tych dwóch krajach na tle szerszego zjawiska, jakim była awangarda artystyczna obejmująca różne dziedziny sztuki, najwcześniej wykrystalizowała się zapowiedź modernistycznych form i gatunków tańca. Stworzone zostały wówczas podstawy nowych teorii ruchu, które dotyczyły nie tylko tańca artystycznego, ale także powszechnej kultury cielesnej. Nic więc dziwnego, że artyści w tych krajach byli też najbardziej otwarci na inspiracje płynące z Ameryki Północnej i potrafili je twórczo wykorzystać w procesie reformowania tańca na starym kontynencie. Działające w tych krajach coraz liczniejsze zespoły i szkoły tańca miały niebywałą moc przyciągania twórców z innych krajów, zwłaszcza z obszaru Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie wiele narodów – podobnie jak Polacy – nie posiadało wówczas suwerennego państwa, a czasami wręcz narodowych instytucji kultury. Można zatem powiedzieć, że do zakończenia I wojny światowej kanały transferu idei i technik tańca modernistycznego były stosunkowo ograniczone i działały jednokierunkowo – adepci tańca z Europy Środkowo-Wschodniej kształcili się i doskonalili technikę tańca w ośrodkach zachodnioeuropejskich, tam rozwijali własne koncepcje ruchu scenicznego i najczęściej tam również kontynuowali karierę sceniczną. Rudolf Laban urodził się w słowackim Presburgu (Bratysława), Rosalia Chladek pochodziła z czeskiego Brünn (Brno), miejscem urodzin Marie Rambert była Warszawa, a polskiego pochodzenia Wacław Niżyński urodził się w ukraińskim Kijowie, jego zaś siostra Bronisława Niżyńska w białoruskim Mińsku, by przywołać tylko kilka przykładów. Tak więc proces migracji artystów do ośrodków niemieckich i francuskich sprawił, że europejski taniec modernistyczny od początku był zjawiskiem transnarodowym i transkulturowym.

Sytuacja ta zmieniła się zasadniczo w roku 1918, gdy w wyniku zakończenia wojny nastąpiło znaczące przemeblowanie na politycznej mapie Europy. Odzyskanie niepodległości, na przykład w przypadku Polski, Ukrainy, Litwy, Czechosłowacji, stało się niebywale silnym impulsem do tworzenia narodowych instytucji artystycznych i wyrażania przez sztukę własnej tożsamości narodowej. Ograniczając tutaj rozważania do rozwoju tańca modernistycznego w Polsce między dwiema wojnami i roli, jaką w tym procesie odegrały wpływy teorii i nurtów zagranicznych, trzeba stwierdzić, że stan wyjściowy, jakim dysponowała polska scena tańca w roku 1918, był niezwykle ubogi. Wynikało to przede wszystkim z konserwatywnego stosunku do tańca na scenach operowych i preferowania – pod wpływem tradycji rosyjskiej – techniki klasycznej.

Type
Chapter
Information
Publisher: Jagiellonian University Press
Print publication year: 2023

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

Save book to Kindle

To save this book to your Kindle, first ensure [email protected] is added to your Approved Personal Document E-mail List under your Personal Document Settings on the Manage Your Content and Devices page of your Amazon account. Then enter the ‘name’ part of your Kindle email address below. Find out more about saving to your Kindle.

Note you can select to save to either the @free.kindle.com or @kindle.com variations. ‘@free.kindle.com’ emails are free but can only be saved to your device when it is connected to wi-fi. ‘@kindle.com’ emails can be delivered even when you are not connected to wi-fi, but note that service fees apply.

Find out more about the Kindle Personal Document Service.

Available formats
×

Save book to Dropbox

To save content items to your account, please confirm that you agree to abide by our usage policies. If this is the first time you use this feature, you will be asked to authorise Cambridge Core to connect with your account. Find out more about saving content to Dropbox.

Available formats
×

Save book to Google Drive

To save content items to your account, please confirm that you agree to abide by our usage policies. If this is the first time you use this feature, you will be asked to authorise Cambridge Core to connect with your account. Find out more about saving content to Google Drive.

Available formats
×