Skip to main content Accessibility help
×
Hostname: page-component-78c5997874-v9fdk Total loading time: 0 Render date: 2024-11-03T03:46:31.337Z Has data issue: false hasContentIssue false

Miejsca i transnarodowe linie tańca wyzwolonego i ekspresjonistycznego w Europie

Published online by Cambridge University Press:  01 March 2024

Julia Hoczyk
Affiliation:
Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, Warsaw
Wojciech Klimczyk
Affiliation:
Jagiellonian University, Krakow
Get access

Summary

Niniejszy artykuł dotyczy trzech postaci związanych z tańcem ekspresjonistycznym w Europie, na których skupiłam się w ramach kilku projektów artystyczno-edukacyjnych, (współ)prowadzonych przez ostatnie dwa lata. Osobami, których wkład w usieciowienie tańca modernistycznego jest tematem artykułu, są kolejno: Rosalia Chladek (1905, Brno – 1995, Wiedeń), Sigurd Leeder (1902, Hamburg – 1981, Herisau), Karin Waehner (1926, Gliwice – 1999, Paryż).

Tych troje artystów (zob. wklejka, fot. 1–3) reprezentowało różne prądy i kierunki europejskiego tańca modern (linia Dalcroze’a, linia Labana i linia Wigman). Poza artystyczną pracą choreograficzną każde z nich pozostawiło znaczący dorobek edukacyjny w zakresie tańca ekspresjonistycznego. Mimo że ich twórczość wyrastała ze wspólnych korzeni, cechowało ją odmienne podejście do tańca i metod jego nauczania. Swoje koncepcje pedagogiczne rozwijali jednak w toku współpracy. Ze względu na okoliczności zewnętrzne artyści ci zostali zmuszeni do opuszczenia swoich ojczyzn lub miejsc, w których z powodzeniem praktykowali taniec. Przebywając na emigracji i korzystając z doświadczenia na arenie między- narodowej, uczyli swoich technik i stylów tańca ekspresjonistycznego i popularyzowali je w Europie (a w przypadku Sigurda Leedera i Karin Waehner – również za oceanem). Co więcej, wszyscy wpłynęli na obecny kształt badań nad tańcem.

W tekście przedstawione zostaną również kosmopolityczne miejsca i międzynarodowe centra, w których odbywało się kształcenie i przekazywanie koncepcji pedagogicznych wypracowanych przez tę trójkę: centrum tańca Laxenburg-Hellerau z siedzibami w Hellerau pod Dreznem i Laxenburgu pod Wiedniem (w przypadku Chladek); Jooss-Leeder School of Dance w Dartington Hall oraz Sigurd Leeder School of Dance w Londynie i Herisau (Szwajcaria); Paryż oraz inne miejsca rozwoju francuskiej awangardy tanecznej (w przypadku Waehner).

Rosalia Chaldek i jej metoda

Na początek kilka słów o tańcu i edukacji choreograficznej Rosalii Chladek (1905–1995), urodzonej w czasach monarchii austro-węgierskiej wybitnej tancerki, choreografki i pedagożki, której myśl artystyczna i edukacyjna nacechowana była przede wszystkim wpływami Dalcroze’a. Jeszcze w trakcie edukacji tanecznej w Schule für Rhythmus, Musik und Körperbildung w Hellerau, a także podczas późniejszego pobytu w Laxenburgu Chladek rozpoczęła pracę nad własnym systemem techniki tanecznej i metodologią nauczania.

Ukończywszy pierwszy etap edukacji rytmicznej i fizycznej w szkole gimnastycznej Margarete Kallab w czeskim Brnie, Rosalia Chladek w 1921 roku podjęła studia taneczne w „Nowej Szkole” w Hellerau.

Type
Chapter
Information
Publisher: Jagiellonian University Press
Print publication year: 2023

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

Save book to Kindle

To save this book to your Kindle, first ensure [email protected] is added to your Approved Personal Document E-mail List under your Personal Document Settings on the Manage Your Content and Devices page of your Amazon account. Then enter the ‘name’ part of your Kindle email address below. Find out more about saving to your Kindle.

Note you can select to save to either the @free.kindle.com or @kindle.com variations. ‘@free.kindle.com’ emails are free but can only be saved to your device when it is connected to wi-fi. ‘@kindle.com’ emails can be delivered even when you are not connected to wi-fi, but note that service fees apply.

Find out more about the Kindle Personal Document Service.

Available formats
×

Save book to Dropbox

To save content items to your account, please confirm that you agree to abide by our usage policies. If this is the first time you use this feature, you will be asked to authorise Cambridge Core to connect with your account. Find out more about saving content to Dropbox.

Available formats
×

Save book to Google Drive

To save content items to your account, please confirm that you agree to abide by our usage policies. If this is the first time you use this feature, you will be asked to authorise Cambridge Core to connect with your account. Find out more about saving content to Google Drive.

Available formats
×