Grove schendingen van de mensenrechten, die hardnekkig en bij herhaling worden gepleegd, hebben wereldwijd geleid tot een aanzienlijk aantal slachtoffers. Degenen die niet zijn vermoord, zijn diep geraakt door het vermoorden van hun dierbaren en door ernstige inbreuken op hun rechten als gevolg van misstanden zoals langdurige gevangenschap en marteling, verminking, verkrachting, of de vernietiging van hun bezittingen en hun middelen van bestaan. De fysieke, psychologische en economische gevolgen op individueel en maatschappelijk vlak zijn tot op zekere hoogte onmeetbaar en onherstelbaar. Het merendeel van de grove mensenrechtenschendingen vindt plaats te midden van politieke instabiliteit, in situaties waarin overheidsinstellingen nauwelijks functioneren en de rechtsstaat ontbreekt. Binnen deze context is het bewerkstelligen van gerechtigheid in de nasleep van een conflict een uiterst gecompliceerde zaak. Bovendien worden landen in de overgang naar een meer democratische bestuursvorm geconfronteerd met diverse obstakels bij het aanpakken van gedaan onrecht. Deze obstakels kunnen zowel van politieke en juridische, als van materiële aard zijn. Een aantal factoren kan de zoektocht naar en verkrijging van gerechtigheid door de slachtoffers bemoeilijken, zoals het grote aantal slachtoffers, het probleem om, met name bij langdurige conflicten, te bepalen wie nu het slachtoffer en/of de dader is, en zowel het capaciteitsgebrek als de beperkte middelen van het desbetreffende land. Deze omstandigheden leiden er ook toe, dat landen beperkte mogelijkheden hebben tot het doen van herstelbetalingen, of hiertoe zelfs helemaal niet in staat zijn. Aangezien overheidsorganen vaak direct of indirect betrokken zijn bij het plegen van grove mensenrechtenschendingen, werkt de onmogelijkheid of de onwil om deze organen ter verantwoording te roepen een cultuur van straffeloosheid in de hand.

Lange tijd hebben slachtoffers vertrouwd op de bereidheid en het vermogen van landen om te voorzien in enige vorm van gerechtigheid, omdat zij voor het instellen van hun vorderingen geen beroep konden doen op internationale justitiemechanismen als de nationale wegen naar gerechtigheid niet beschikbaar of ineffectief waren. Hierin is echter geleidelijk verandering gekomen. Vandaag de dag vormt het herstel of het ‘rechtzetten’ van het door slachtoffers geleden onrecht, vooral in geval van bijzonder ernstige schade, voor landen zowel een morele als een juridische verplichting.