ERANT olim, ut fortasse quis a puero recordetur, ualuae quae nuncupantur, quibus ad auris uoces quamuis procul emissae transferrentur. nunc sunt transistores ut dicuntur, inauditum atque insolens uerbum quod non tamen fugio. eis est materies silicea natura in formam crystallinam magnae integritatis educta, deinde in segmenta diuisa, tum coriis alio alius generis operta sed partim rursus detecta. segmentis nomen est assula: iniecta ui electrifera, nuntii innumerabiles summa celeritate perturbatione nulla mitti possunt. potestas earum ut semper augetur, ita minuitur magnitudo: iam partes interiores una luminis unda diuiduntur.

L iam sunt anni post primam ornatam assulis machinam computatricem. ut Romani imperium dicuntur L modo annis instituisse suum, ita eodem tempore iam dominantur in nostram rem assulae, quo tempore cursum et euentum earum animaduertit hic uir. primum rerum natura et materia eruditus, unde interiores partis qua facultate cuiusque rei quoque ordine disponerentur cognouerat, mox in assulis uersabatur ea constantia eo pretio ea multitudine fabricandis ut in promptu uenum irent. tum legem illam clarissimam fabricationis edidit: transistorum quos in assulam insereres numerum quotannis duplicari; qua lege, paulum modo emendata, ex eo tempore gubernatur tota res forensis assularum.

futura quis audeat dicere? apte ostendit hic uir, in essedo fabricando si res ritu assularum processisset, fore ut in urbem eo usus puncto temporis, non horis, aduenires, et redires usus altero: nam maiore pretio staret essedi mansio quam emptio.