Prze-pisywać znaczy pisać od nowa. Z innego miejsca, uwzględniając wykluczone postaci, przewartościowując hierarchie. Rozsypując zastaną narrację. Szukając w niej szczelin i pustych miejsc. Jak jednak prze-pisać narrację jeszcze nienapisaną?

Pisząc o historii tanga argentyńskiego w Polsce, stajemy bowiem przed wyzwaniem opowiedzenia historii jeszcze nieopowiedzianej, istniejącej w ułamkach narracji, na zachowanych starych płytach, zdjęciach ze spektakli czy w scenach filmowych (ale już nie w ciałach tancerzy). Tym samym napisanie tekstu o polskim tangu do książki o prze-pisywaniu modernizmu w tańcu stawia przede mną zadanie cokolwiek paradoksalne i wewnętrznie sprzeczne: zaproponowanie narracji i zarazem przeciwnarracji, wskazującej na luki i puste miejsca w tej pierwszej. To trudne metodologicznie przedsięwzięcie. Wobec ogromu nieopracowanego materiału faktograficznego spróbuję zatem przedstawić stan badań, zarysować pole badawcze i omówić kilka kwestii teoretycznych.

Moim punktem wyjścia jest osobiste doświadczenie – tancerki tanga, a zarazem historyczki teatru i kulturoznawczyni. Chciałabym się przekonać, na ile pomoże mi ono w konstruowaniu owej nienapisanej narracji i w wypracowaniu narzędzi do odtworzenia mojego przedmiotu badań. Warto przypomnieć, że tak jak współczesna humanistyka odkrywa na nowo znaczenie doświadczenia1, tak w odniesieniu do refleksji o cielesności i technikach posługiwania się ciałem szczególne znaczenie doświadczeniu przypisuje somaestetyka. Jej twórca, Richard Shusterman, wielokrotnie podkreślał konieczność powiązania teoretycznej refleksji o ciele z praktyką – wszelkie techniki pracy z ciałem amerykański filozof uważa za równoprawną z teorią wiedzę o ciele. Sam praktykuje sztuki walki, jest nauczycielem i terapeutą metody Feldenkraisa. Pisze:

Korzenie

Wypada jednak zacząć od krótkiej historii gatunku. Tango wyewoluowało w drugiej połowie XIX wieku w delcie Rio de La Plata, w ubogich dzielnicach Buenos Aires i Montevideo, z rozmaitych tradycji muzycznych przywożonych do Argentyny i Urugwaju przez emigrantów z różnych zakątków świata: afrykańskiego candombe (rytm, który przetrwał przede wszystkim w milondze), afrokaraibskiej habanery (rytm), andaluzyjskiego flamenco (rytm, praca stóp, rola mężczyzny w tańcu), środkowoeuropejskiej polki (rytm, objęcie), a nawet włoskiej opery (technika wokalna, rola solisty w tango canción).